Γνωστοὶ καὶ λιγότερο γνωστοὶ ἀγωνιστὲς στὴν περιοχὴ Γευγελῆς
Στὸ περιοδικὸ «Μακεδονικὰ» ἀναφέρονται τὰ παρακάτω σχετικὰ μὲ τὴν περιοχή: «Ἕνα ἀπὸ τὰ πρῶτα θύματα τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα στὴν περιοχὴ Γευγελῆς, ὅταν οἱ Ἕλληνες τῆς Μακεδονίας μόνοι τους, χωρὶς καμιὰ βοήθεια ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, ἀνταπέδιδαν τὰ χτυπήματα τῶν Βουλγάρων, ἦταν ὁ Χατζηζαφείρης, στυλοβάτης τῶν πατριαρχικῶν καὶ τοῦ ἑλληνισμοῦ. Στὶς 22 (π. ἡμ.) Ἀπριλίου 1881 ἐνεδρεύουσα ὁμάδα Βουλγάρων τοῦ ἐπιτέθηκε σὲ ἀπόκεντρη τοποθεσία τῆς Γευγελῆς· ὁ Χατζηζαφείρης ἀντιστάθηκε, σκοτώθηκαν Βούλγαροι, ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος πληγώθηκε καὶ ἀπεβίωσε τὴν 1η Μαΐου 1881.
Ἄλλο θῦμα τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα στὴν περιοχὴ Γευγελῆς, πρὶν τὸ 1903, ἦταν ὁ πρόκριτος αὐτῆς Γεώργιος Βαφόπουλος. Ὁ Γ. Βαφόπουλος γεννήθηκε τὸ 1849 καὶ νέος ὑπηρέτησε ὡς δάσκαλος στὸ χωριὸ τῆς Χαλκιδικῆς Ταξιάρχης. Ἀργότερα ἄλλαξε ἐπάγγελμα, ἔγινε ἔμπορος κουκουλιῶν καὶ ἐφοροεπίτροπος τῆς ὀρθόδοξης ἑλληνικῆς κοινότητας Γευγελῆς. Ὁ Γ. Βαφόπουλος, πηγαίνοντας στὴ Γουμένιτσα νὰ ὀργανώσει τὸ ἑλληνικὸ στοιχεῖο κατὰ τῶν Βουλγάρων, προδόθηκε καὶ ἔπεσε «ὑπὸ δολοφονικῆς Βουλγάρου χειρὸς» ἔξω ἀπὸ τὸ χωριὸ Στάθη (Τοσίλοβο) στὶς 26 Ἰουνίου 1897. Κατὰ τὴν κηδεία του, ἡ ὁποία ἦταν μεγαλοπρεπής, ἔκλεισαν ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ καὶ τὰ τουρκικὰ καταστήματα τῆς Γευγελῆς. Τὸν ἔθαψαν «τιμῆς ἔνεκεν» πίσω ἀκριβῶς ἀπὸ τὴν κόγχη τοῦ ἱεροῦ τοῦ ναοῦ τῆς Ἀναλήψεως, ὅπου ἔθαβαν τοὺς ἱερεῖς. Ὁ τάφος του μὲ τὴν μεγάλη ἐπιτάφια ἐπιγραφή, γραμμένη στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλώσσα, κατα-στράφηκε τὴν ἐποχὴ τοῦ Τίτο.
Τὸν πρόκριτο Χρῆστο Ναοὺμ Τσίτσο, καταγόμενο ἀπὸ τὸ Κρούσοβο, τὸν πλουσιότερο Ἕλληνα τῆς Γευγελῆς, τὸν δολοφόνησαν οἱ σχισματικοὶ στὴ μέση τοῦ δρόμου τὸ βράδυ τῆς 25ης Μαΐου 1898, λίγο μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὸν καϊμάκη καὶ τὸν Βούλγαρο ἀρχιμανδρίτη, οἱ ὁποῖοι τὸν εἶχαν καλέσει νὰ τοὺς ἐπισκεφθεῖ καὶ ὅταν ἔφευγε τὸν συνοδέυσαν καὶ τὸν παρέσυραν πρὸς τὸν δρόμο ὅπου περίμεναν οἱ δολοφόνοι του. Ὅταν πλέον τὸ 1903 ἀνέλαβε τὴν ὀργάνωση τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα τὸ Ἑλληνικὸ Προξενεῖο Θεσσαλονίκης καὶ ἡ ὅλη ὀργάνωση στηρίχθηκε σ’ ἕνα ἐπιμελημένο δίκτυο πρακτόρων, ὁ ὑπολοχαγὸς Ἀθανάσιος Ἐξαδάκτυλος (Ἀντωνίου) ἀνέλαβε νὰ ὀργανώσει τὴν περιοχὴ τῆς Γευγελῆς καὶ στάλθηκε σὰν ἔμπορος ὁ ἀξιωματικὸς - πράκτορας Παναγιώτης Κλεῖτος (Λίβρας ἢ Κλεισούρας), ὁ ὁποῖος διηύθυνε καὶ τὴν πολιτοφυλακή, ποὺ ἐγκαταστάθηκε μετὰ τὴν ἄφιξή του, γιατὶ ἦταν δυσχερὴς στὴν ἀρχὴ τοῦ ἔνοπλου ἀγώνα ἡ ἐγκατάσταση σώματος. Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1905 πῆγε στὴν περιοχὴ τῆς Γευγελῆς ὁ Γεώργιος Κακουλίδης (Δράγας) μὲ τὸ σῶμα του, τὸν Νοέμβριο τοῦ 1905 ὁ ἀνθυπίλαρχος Χρῆστος Πραντούνας (Καψάλης) ἐπίσης μὲ τὸ σῶμα του καὶ ἀπὸ τὸν Ἰούνιο ἕως τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1907 ὁ Λουκᾶς Παπαλουκᾶς (Ρουμελιώτης) ὑπαρχηγὸς σώματος. Στὴν περιοχὴ αὐτὴ ἔδρασαν καὶ οἱ Δημήτριος Κάκκαβος (Ζώης), Χρῆστος Καραπάνος, Κωνσταντῖνος Μαζαράκης - Αἰνιάν (Στεργιάκης ἢ Ἀκρίτας) κ.ἄ.
Πρέπει νὰ σημειωθεῖ ὅτι πρὶν ἔλθουν τὰ ἔνοπλα σώματα ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, ἀλλὰ καὶ συγχρόνως μὲ αὐτά, δροῦσαν στὴν περιοχὴ τῆς Γευγελῆς καὶ γύρω ἀπὸ τὸν Ἀξιὸ ποταμὸ τὰ παρακάτω ἔνοπλα σώματα ντόπιων καπεταναίων, τὰ ὁποία συνέβαλαν οὐσιαστικὰ στὴν ἄμυνα τοῦ ἑλληνισμοῦ: τὸ σῶμα τοῦ καπετᾶν Γιωβάκη ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοῦ βουνοῦ Τίκφες, ὁ ὁποῖος γνωρίζοντας καλὰ τὰ κρησφύγετα τῶν κομιτατζήδων τὰ ἔδειξε στὰ ἑλληνικὰ ἀνταρτικὰ σώματα ποὺ τοὺς ἐπιτέθηκαν καὶ τοὺς ἀνάγκασαν νὰ ἀπομακρυνθοῦν ἀπὸ τὴν περιοχή· ἐπίσης τὰ σώματα τοῦ καπετᾶν Γκόνου ἀπὸ τὰ Γενιτσά, τοῦ καπετᾶν Ζήρα, τοῦ καπετᾶν Γεωργίου Καραϊσκάκη ἀπὸ τὴ Βογδάντσα (τὸ ὁποῖο μὲ μεγάλη ἀνδρεία πολέμησε καὶ καταδίωξε τοὺς κομιτατζῆδες), τοῦ καπετᾶν Ἐμμανουῆλ Κατσίγαρη· τὸ σῶμα τοῦ καπετᾶν Λάζου ἀπὸ τὴν Καστανερὴ (Μπαροβίτσα) Παιονίας, στὸ ὁποῖο ὑπηρετοῦσαν καὶ οἱ ἀδελφοὶ τοῦ καπετάνιου, Γκόνος καὶ Δημήτριος -οἱ ὁπλίτες τοῦ σώματος αὐτοῦ προέρχονταν ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῆς Γουμένιτσας- τὰ σώματα τοῦ καπετᾶν Μιχαῆλ Μωραΐτη, τοῦ καπετᾶν Γκόνου Πελτέκη ἀπὸ τὸν Ἀρχάγγελο (Ὄσσιανη) Ἀλμωπίας (Πέλλας), τοῦ καπετᾶν Γρίππα Πάικου (Κόδρα), τοῦ καπετᾶν Γιάνκου Σακελλαρίου καὶ τῶν καπεταναίων Λεωνίδα καὶ Μιχάλη Σιωνίδη ἀπὸ τὴ Βογδάντσα. Ἦταν, τέλος, τὸ σῶμα τοῦ καπετᾶν Βασιλείου Στογιάνου μὲ ὁπλίτες ἀπὸ τὰ Τρία Ἔλατα (Λέσκοβο) καὶ ἄλλα χωριὰ τῆς Ἀλμωπίας καὶ τὸ σῶμα τοῦ καπετᾶν Δημητρίου Τσισίμη. Τὸν ὀργανισμὸ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα Γευγελῆς ἀποτελοῦσαν οἱ Ἀθανάσιος Ἀρβανίτης, Χρῆστος Δέλλιος, Θεοχάρης Κονδύλης, Γεώργιος Μένος, Βασίλειος, Διονύσιος καὶ Χρῆστος Σιωνίδης, Τσίτσος, Γεώργιος Τσορλίνης, Χατζηδέλλιος, Χατζηζαφειρίου, Χατζηθωμὰς καὶ οἱ ἐκάστοτε ἀρχιερατικοὶ ἐπίτροποι.
Στὴ Γευγελὴ δολοφονήθηκαν: ὁ Γεώργιος Κεχαγιὰς τοῦ Νικολάου, ἀφοῦ λεηλατήθηκε ἀπὸ τοὺς κομιτατζῆδες ἡ πατρική του οἰκία καὶ κατασφάχθηκαν περίπου 500 πρόβατά του, ὁ δάσκαλος καὶ ἱεροψάλτης Χρῆστος Κρετσόβαλης καὶ ὁ νεαρὸς Γεώργιος Τσορλίνης, ὁ ὁποῖος σχημάτιζε ὁμάδες συνομηλίκων του ποὺ περιέρχονταν τὶς συνοικίες τῆς Γευγελῆς τραγουδώντας ἐθνικὰ καὶ δημοτικὰ τραγούδια καὶ ἐμψύχωναν τοὺς Ἕλληνες. Καὶ ὁ καταγόμενος ἀπὸ τὴ Νέγκορτσα Γευγελῆς Πέτρος Χαριζάνης δολοφονήθηκε μὲ τσεκούρι ἀπὸ τὸν κομιτατζὴ Τάνο Μαλάσση. Ἡ κηδεία του ἔγινε μὲ μεγαλοπρέπεια στὴ Γευγελή. Στὴ Γευγελὴ ἀγωνίσθηκε γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἰδέα ὁ Κωνσταντῖνος Ἀμβράσογλου, πράκτορας, ὡς δῆθεν διευθυντὴς τῶν ἑλληνικῶν σχολείων κατὰ τὸ σχολικὸ ἔτος 1906 - 1907. Γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἰδέα ἀγωνίσθηκαν ἡ καταγόμενη ἀπὸ τὴ Γευγελὴ δασκάλα Ἑλένη Ἀθανασιάδου, οἱ ἐπίσης καταγόμενοι ἀπὸ τὴ Γευγελὴ Αἰκατερίνη καὶ Ζωὴ Βαφοπούλου, δασκάλες, ὁ σηροτρόφος προύχοντας καὶ ἔφορος τῶν ἑλληνικῶν σχολείων Θωμᾶς Βαφόπουλος -καὶ οἱ τρεῖς παιδιὰ τοῦ δολοφονηθέντος τὸ 1897 προκρίτου τῆς Γευγελῆς Γ. Βαφοπούλου- καὶ ὁ δάσκαλος Δημήτριος Βαφόπουλος, ἀδελφὸς τοῦ Γεωργίου. Ἀκόμη ἀγωνίσθηκαν οἱ ἐπίσης καταγόμενες ἀπὸ τὴ Γευγελὴ δασκάλες Θωμαὴ Γάτσου, Μαρίκα Γκερτζάκη, Ἀντωνία Γκίκα, Καλλιόπη Δημητριάδου, Αἰκατερίνη Καραβάνα, Φανὴ Κεχαγιά, Αἰκατερίνη καὶ Θεανὼ Κρετσόβαλη, Μαρίκα Κύρκου, Μαρία Κωνσταντινίδου, Εὐθαλία Μαρκοπούλου, Αἰκατερίνη Μόσχου, Ἐλίζα Ντιντίκα, οἱ δάσκαλοι Ἰωάννης Ξανθός, ποὺ ἐργάσθηκε μὲ θάρρος καὶ αὐτοθυσία σὲ Γευγελή, Εἰδομένη, Κιλκίς, Φλώρινα, καὶ Παπαδόπουλος, ποὺ ἐργάσθηκε ἐπίσης μὲ θάρρος καὶ αὐταπάρνηση στὴν ἰδιαίτερη πατρίδα του τὴ Γευγελή, οἱ δασκάλες Αἰκατερίνη Παπαθεοσίου, Ἀνδρομάχη καὶ Δήμητρα Παπαϊωάννου, Φανὴ Παπαπέτρου, Εὐφημία Πιάτσα ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη, ἡ ὁποία μὲ κίνδυνο τῆς ζωῆς της μετέφερε ὅπλα ἀπὸ τὴ Γευγελή, ὅπου ὑπηρετοῦσε, στὰ γύρω χωριὰ μέσα σὲ χόρτα φορτωμένα σὲ ἀραμπάδες, καθὼς καὶ τὴν ἀλληλογραφία ἀπὸ τὴ Γευγελὴ στὸ Κέντρο Θεσσαλονίκης. Ὁ καταγόμενος ἀπὸ τὴ Γευγελὴ Γεώργιος Σαμαρτζίδης, δάσκαλος, δίδαξε μὲ θάρρος τὰ ἑλληνικὰ ἰδεώδη στὰ σχολεῖα τῆς περιφέρειας Γευγελῆς. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ἐργάσθηκαν καὶ ὁ πράκτορας Γεώργιος Σαραντόπουλος ὡς δάσκαλος στὴ Γευγελὴ καὶ Βογδάντσα, οἱ δασκάλες Ἀλεξάνδρα Στακτοπούλου, Γλυκερία Σταμα-τάκου, Ἐριφύλη Σταματίου, ὁ δάσκαλος φαινομενικά, πράκτορας οὐσιαστικά, Γκαῖτε Τζιοβαρόπουλος. Γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἰδέα ἐπίσης ἀγωνίσθηκαν οἱ δασκάλες Μαργίτσα καὶ Φανὴ Φλόκα, Ὀλυμπία Χατζηζαφειρίου καὶ ὁ Χαρίτων Χατζηζαφειρίου, ὁ ὁποῖος ἦταν πολὺ ἔνθερμος ὑπερασπιστὴς τῶν ἑλληνικῶν δικαίων καὶ σύνδεσμος τῆς Γευγελῆς καὶ τῶν περιχώρων της μὲ τὸ Κέντρο Θεσσαλονίκης.
Στὴν Ἀξιούπολη ἀγωνίσθηκαν γιὰ τὴν ἐπιβίωση τοῦ ἑλληνισμοῦ στὴ Μακεδονία ὁ Χρῆστος Γούτας καὶ τὰ παιδιά του Ἀθανάσιος καὶ Εὐάγγελος. Στὸ χωριὸ Ἀρχάγγελος Ἀλμωπίας ἀγωνίσθηκε ὁ Τρύφων Μούρτζιος καὶ ὁ Παπαχρῆστος Οἰκονόμου. Στὴν κωμόπολη Βογδάντσα δολοφονήθηκε ἀπὸ τοὺς ἐξαρχικοὺς ὁ Κωνσταντῖνος καὶ ὁ Λεωνίδας Σιωνίδης, ὁ Ἀχιλλέας Δέλλιος καὶ ὁ Θεόδωρος Χρηστάκης, ἐνῶ ὁ καπετὰν Μιχαήλ Σιωνίδης ἀγωνίσθηκε σὲ πολλὲς περιοχὲς τῆς Μακεδονίας. Στὸ χωριὸ Γραίτσιστα ἢ Γκρήτσιστα ἢ Γκίρτσιστα ὑπηρετοῦσε ὡς δασκάλα ἡ Αἰκατερίνη Χατζηγεωργίου, καταγόμενη ἀπὸ τὴ Γευγελή. Οἱ κομιτατζῆδες τὴν ἔδιωξαν ἀπὸ τὴ Γραίτσιστα πέντε φορές, ἀλλ’ αὐτὴ ἐπανερχόταν στὴν ὑπηρεσία της. Τὴν τελευταία φορὰ τὴν ἐγκατέστησε στὸ σχολεῖο μικρὸ ἑλληνικὸ σῶμα. Πρὶν ἀπομακρυνθεῖ τὸ σῶμα αὐτό, τριπλάσιοι σὲ ἀριθμὸ κομιτατζῆδες ἐπιτέθηκαν κατὰ τῶν κατοίκων τοῦ χωριοῦ, γιατὶ δέχθηκαν πάλι τὴ δασκάλα, ἀλλὰ ἀποκρούστηκαν. Μετὰ πέντε ἡμέρες, τὴν 14η Ὀκτωβρίου 1904, ἔχοντας τὴν πληροφορία ὅτι στὸ χωριὸ ὑπῆρχαν ἐλάχιστοι ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ τὸ ὑπερασπιστοῦν, οἱ κομιτατζῆδες μὲ ἀρχηγὸ τὸν ἄγριο βοεβόδα Λεῶνε ἐπιτέθηκαν. Ἡ Χατζηγεωργίου μὲ τοὺς ἐλάχιστους ὑπερασπιστές της κατέφυγε στὴν οἰκία τοῦ Ἄγγέλου Σίσκου. Οἱ κομιτατζῆδες τοὺς περικύκλωσαν καὶ τοὺς ἀπειλοῦσαν ὅτι θὰ τοὺς κὰψουν, ἐὰν δὲν παραδοθοῦν. Οἱ Ἕλληνες τοὺς ἀπάντησαν περιφρονητικὰ καὶ ἀντιστάθηκαν μὲ τὰ περίστροφά τους. Οἱ κομιτατζῆδες πυρπόλησαν τὴν οἰκία καὶ μὲ τὴ δασκάλα κάηκαν ὁ οἰκοδεσπότης, ἡ σύζυγός του Βασιλική, ἡ θυγατέρα του Ζαχαρούλα, ὁ Γρηγόριος Μηλόβας, ὁ συγγενὴς τοῦ Σίσκου παντοπώλης Κ. Σιωνίδης καὶ ἡ θυγατέρα του Ἀνδρομάχη. Τὴν 18η Ὀκτωβρίου 1904 σκοτώθηκε ὁ Γρηγόριος Μήλιος. Στὴν Εἰδομένη ἀγωνίσθηκαν ἕως τὸ τέλος τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα ὁ Δέλλιος Κουβάτσης, ὁ Γεώργιος Παπαζαφειρίου, ὁ Παπαζαφείριος Σταματιάδης καὶ ὁ Ἀντώνιος Τανούλης. Στοὺς Εὐζώνους ἀγωνίσθηκαν ὁ Γεώργιος, Δημήτριος καὶ Χρῆστος Δοϊτσίνης, ὁ ὁποῖος ὡς ὁπλίτης δολοφονήθηκε στὸ Σκρὰ (Λούμ(π)νιτσα), ὁ δάσκαλος καὶ πράκτορας Δημήτριος Παπαγεωργίου, ὁ Ἀναστάσιος Σταυρίδης καὶ οἱ κτηματίες Βλάχος καὶ Χρῆστος Τάντσης. Στὴν Καστανερὴ Παιονίας ἀγωνίσθηκαν ὁ Ἄγκος Δάκος, ὁ ὁποῖος δολοφονήθηκε ὡς ὁπλίτης, καὶ ὁ ἱερέας Παπαχρῆστος, ὁ ὁποῖος ἀγωνίσθηκε μὲ αὐτοθυσία ὡς τὸ τέλος τοῦ ἀγώνα.
Στὴ Λαγκαδιὰ (Λούγγουντσα) Ἀλμωπίας ἀγωνίσθηκαν μὲ αὐτοθυσία ὁ δάσκαλος Πέτρος Παπαϊωάννου καὶ οἱ ἀδελφοὶ Παπαστογιάννη. Στὰ Λειβάδια ἀγωνίσθηκαν οἱ δάσκαλοι Παρίσης Μπάρμπας, Ἀναστάσιος Ντίντας, Νικόλαος Οἰκονόμου, Μιχαήλ καὶ Παρίσης Παπανικολάου. Ἀγωνίσθηκαν ἐπίσης ὁ Νικόλαος Τσιντσιρίκος καὶ ὁ Μιχαήλ Χατζηβρέττας, ὁ ὁποῖος κατόρθωσε νὰ διασώσει τὴν ἀπὸ 136 τόμους σχολικὴ βιβλιοθήκη, δωρεὰ τῆς Μαρασλείου Βιβλιοθήκης Ἀθηνῶν, ἀπὸ τὶς ἐπανειλημμένες προσπάθειες τῶν κομιτατζήδων νὰ τὴν καταστρέφουν. Ἡ βιβλιοθήκη κάηκε τελικὰ τὸ 1944 ἀπὸ τοὺς Γερμανούς.
Στὸ Μουὶν βρῆκε μαρτυρικὸ θάνατο ὁ δάσκαλος Δημ. Καραμπατάκης καὶ ἀγωνίσθηκαν οἱ δαιμόνιοι πράγματι πράκτορες Ἄγκος Ἀθανασίου καὶ Ἀθανάσιος Παπαδόπουλος. Στὸ χωριὸ Νέγκορτσα προσέφεραν μεγάλη ὑπηρεσία στὸν ἀγώνα ἡ δασκάλα Μαρία Οἰκονόμου καὶ οἱ κτηματίες Δημήτριος, Νικόλαος καὶ Πέτρος Χαρισιάδης, οἱ ὁποῖοι δολοφονήθηκαν ἀπὸ τοὺς κομιτατζῆδες. Στὸ πλησίον τῆς Γευγελῆς χωριὸ Παρδέιτσα δολοφονήθηκε ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους ὁ δάσκαλος Τραϊανὸς Κύρκου. Καταγόμενος ἀπὸ τὴ Γευγελὴ ἐργαζόταν γιὰ πολλὰ χρόνια στὸ μικρὸ ἑλληνορθόδοξο χωριό. Ἀσθένησε ὅμως καὶ ἐπειδὴ δὲν ὑπῆρχε Ἕλληνας ἰατρός, κάλεσε Βούλγαρο, ὁ ὁποῖος γνώριζε τὴν ἐθνικὴ δράση του, τὸν δηλητηρίασε καὶ πέθανε τὴν ἐπόμενη ἡμέρα. Στὸ Σκρὰ οἱ κομιτατζῆδες ἐκτέλεσαν ἄνανδρα τὸν πρόκριτο Δ. Βλάικο, τὸν καταγόμενο ἀπὸ τὴ Γευγελὴ δάσκαλο Χαράλαμπο Γκάρτζιο, τὸν Νικόλαο Δ. Μπέλλη, τὴν 5η Ἰουλίου 1905 στὰ κτήματά του, ὅπου ἐπιτηροῦσε τὶς γεωργικὲς ἐργασίες, καὶ συγκεκριμένα στὸ μέρος ὅπου πρὶν λίγο καιρὸ προσπάθησαν νὰ δολοφονήσουν τὸν ἀρχιερατικὸ ἐπίτροπο Λεόντιο Οἰκονόμου. Οἱ κομιτατζῆδες σκότωσαν καὶ τὸν ἱερέα Γεώργιο Τάντσιο, ἐνῶ οἱ ρουμανίζοντες -ὑπῆρχαν βλαχόφωνοι στοὺς ὁποίους ἡ ρουμανικὴ προπαγάνδα εἶχε ἀποδώσει καρπούς- τὴν 1η Μαρτίου 1906 δολοφόνησαν τὸν Στέφανο Ἀθ. Παπαστεφάνου, παλικάρι 30 ἐτῶν. Στὸ χωριὸ Σμόκβιτσα δολοφονήθηκαν ὁ Γεώργιος (γιὸς) καὶ ὁ Δημήτριος (πατέρας) Παπαοικονόμου, γιατὶ ἀγωνίζονταν γιὰ τὰ δίκαια τῶν Ἑλλήνων. Στὸ πλησίον τῆς Γευγελῆς χωριὸ Στογιάκοβο μεγάλη ἐθνικὴ δράση ἐπέδειξε ἡ δασκάλα Ἑλένη Δασκαρίδου. Τέλος, στὰ Τρία Ἔλατα τῆς Ἀλμωπίας ἐργάσθηκαν ἐπίσης μὲ πολὺ πατριωτισμὸ καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα οἱ Βασίλειος Βάνδος καὶ Βασίλειος καὶ Νικόλαος Τσελεμπής».
