Το ύψωμα 412 όπως φαίνεται από την περιοχή γηπέδου των Πλαγίων. Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης.
Ὕψωμα «412» - Εἶναι τὸ ὕψωμα ποὺ δεσπόζει τοῦ χωριοῦ Πλάγια στήν παραμεθόρια Παιονία. Τὸ χωριὸ εἶναι χτισμένο στὴν πλαγιὰ τοῦ ὑψώματος ποὺ ἔχει ὑψόμετρο 412 μέτρα. Στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1970, διαμορφώθηκαν τὰ βραχώδη συμπλέγματα τοῦ ὑψώματος καὶ διανοίχθηκε ὁ νέος δρόμος πρὸς τὸ χωριὸ Φανὸς καὶ τὴν Ἀξιούπολη. Οἱ εκρήξεις γιὰ τὴν ἰσοπέδωση τῶν βράχων καὶ ἡ ἀνησυχία μήπως κυλήσουν τὰ βράχια στὸ χωριό, ἦταν τὸ σπουδαιότερο τοπικὸ ἐπίκαιρο τῆς ἐποχῆς. Στὴν κορυφὴ τοῦ ὑψώματος κατασκευάστηκε μετὰ τὴν περίοδο τῆς γερμανικῆς κατοχῆς, στρατιωτικὸ παρατηρητήριο δίπλα ἀκριβῶς στὸ ἁγίασμα τοῦ Προφήτη Ἠλία. Μεταπολεμικὰ εἶχε ἐγκατασταθεῖ στὴ θέση ἐκείνη στρατιωτικὸ φυλάκιο. Τὴ μέρα τῆς μνήμης τοῦ Προφήτη οἱ συγχωριανοὶ ἀνέβαιναν στὸ «412», στὸ ἁγίασμα, γιὰ τὴ δοξολογία καὶ τὶς ἀποδόσεις τιμῶν ἀπὸ τὸν στρατό. Τὴν πρωτοχρονιὰ οἱ συγχωριανοὶ ἐπισκέπτονταν τοὺς στρατιῶτες τοῦ φυλακίου γιὰ νὰ τοὺς προσφέρουν συμβολικά δῶρα.
.png)
Η κορυφή του υψώματος 412. από το αρχείο του κ. Νικόλαου Αβραμίδη.
.png)
Στην κορυφή του 412. Διακρίνονται ο πρώην στρατώνας, το παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία και το παρατηρητήριο. Από το αρχείο του κ. Δημήτρη Σπυρόπουλου.
Αγίασμα του Προφήτη Ηλία στο «412» - Στην γιορτή του Προφήτη Ηλία, με παλλαϊκή συμμετοχή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80, οι κάτοικοι του χωριού ανηφόριζαν το ύψωμα 412 κι έφταναν στην κορυφή του, όπου βρίσκεται στρατιωτικό φυλάκιο, στο χώρο του οποίου υπάρχει το αγίασμα και εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Στο φυλάκιο, τις πρωινές ώρες, οργανώνονταν θρησκευτικές εκδηλώσεις, με την έλευση ιερέα και βαθμοφόρων του στρατού. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων, υπήρχε δυνατότητα να σεργιανίσουν οι επισκέπτες την ευρύτερη περιοχή μέσα από το παρατηρητήριο του φυλακίου με τη βοήθεια στρατιωτικού τηλεσκοπίου. Το στρατιωτικό φυλάκιο του 412 σταμάτησε να λειτουργεί κι εγκαταλείφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010.
Πλαγιώτες και Φανιώτες την παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1971 στο στρατιωτικό φυλάκιο του 412. Ήταν έθιμο να προσφέρονται δώρα στη στρατιωτική δύναμη του φυλακίου. Από το αρχείο της κ. Ελένης Δάλλα - Γιαννουλάκη.
Στρατιωτικό φυλάκιο του 412. Επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Άμυνας Ευάγγελου Αβέρωφ - Τοσίτσα την 27 Οκτωβρίου 1974. Από το αρχείο του κ. Δημήτρη Σπυρόπουλου.
Πετράρες - Εἶναι τὰ ἐπιβλητικὰ βραχώδη συμπλέγματα στὴ βόρεια πλαγιὰ τοῦ ὑψώματος «412». Οἱ «πετράρες» δεσπόζουν τῶν Πλαγίων καὶ βρίσκονται δεξιὰ κι ἀριστερὰ τοῦ δρόμου στὴ διαδρομὴ Φανὸς - Πλάγια, πρὶν τὴ στροφὴ γιὰ τὴ νότια εἴσοδο τοῦ χωριοῦ, στὸ «κατσούρι». Τὴ δεκαετία τοῦ 1970, ὅταν γίνονταν οἱ ἐργασίες διάνοιξης τοῦ δρόμου Φανοῦ - Πλαγίων μὲ τὴ χρήση ἐκρηκτικῶν, οἱ χωριανοὶ φοβοῦνταν μήπως κυλήσουν οἱ «πετράρες» στὰ σπίτια τοῦ χωριοῦ.
Οι "πετράρες" του 412. Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης.
Βραχώδες σύμπλεγμα στο ύψωμα 412. Στο κύριο σώμα του βράχου διακρίνεται και μικρή σπηλιά. Οι Γιουρούκοι κάτοικοι του Καρασινάν (Πλάγια) πρίν το 1924 ονόμαζαν τον βράχο "πέτρα της Μπάμπος". Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης.
Ὁ βράχος τοῦ Χριστοῦ - Πρόκειται γιὰ ὀγκώδη βράχο ἀπὸ τὸ βραχῶδες σύμπλεγμα τῆς τοποθεσίας "Πετράρες" στὸ ὕψωμα "412" ποῦ δεσπόζει τῶν Πλαγίων. Βρίσκεται λίγα μέτρα πάνω ἀπὸ τὸν ἐπαρχιακὸ δρόμο Πλαγίων - Φανοῦ πρὶν τὴν στροφὴ γιὰ τὴν εἴσοδο στὰ Πλάγια.
Στὸν συγκεκριμένο βράχο διακρίνεται ἀνάγλυφη ἀνθρώπινη μορφή.
Στὰ παιδικά μας χρόνια τὸν λέγαμε "ὁ βράχος τοῦ Χριστοῦ", δίνοντάς του μιὰ ἱερὴ ὑπόσταση.
Ο βράχος του Χριστού. Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης.
Ὁ νέος δρόμος (τὴ δεκαετία τοῦ 1970) - Κατὰ τὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ ’60, διαμορ-
φώθηκε ἡ πλαγιὰ τοῦ ὑψώματος «412», μὲ ἀνατινάξεις βράχων στὶς «πετράρες», γιὰ τὴν κατασκευὴ τοῦ νέου δρόμου τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ Ἀξιουπόλεως - Εἰδομένης.
Ὁ κεντρικὸς δρόμος ἀσφαλτοστρώθηκε κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ἐτῶν 1970 - 1974 καὶ διέσχιζε πλέον τὸ χωριὸ Φανός. Ὑπῆρχε κι ἕνας χωματόδρομος μεταξὺ Πλαγίων καὶ Φανοῦ, νότια τοῦ «412», ἀλλὰ λόγω μορφολογίας δὲν ἀξιοποιήθηκε ὡς κύρια διαδρομή. Ἀρχικά, πρὶν ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα -μὲ τὴ μορφὴ καρόδρομου- ὁ κεντρικὸς δρόμος μέσα ἀπὸ τὰ Πλάγια (ποὺ παράκαμπτε τὸ χωριὸ Φανὸς) διέσχιζε τὸ ἀγίασμα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, στὴ συνέχεια διέσχιζε τὸ ἐγκαταλειμμένο ἀπὸ τοὺς κατοίκους του (κατὰ τὶς ἐχθροπραξίες στὴ διάρκεια τοῦ ἀνταρτοπολέμου) χωριὸ Πύλη (Δρέβενο) καὶ συνέχιζε, ὅπως καὶ σήμερα, ἀπὸ τὴ γέφυρα τοῦ Κοτζᾶ Ντερὲ πρὸς τὴν Ἀξιούπολη.
Στις στροφές του 412, στη διαδρομή Φανός - Πλάγια. Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης.
Τα Πλάγια όπως φαίνονται από την κορυφή του υψώματος 412. Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης.
