Ο Ευστάθιος Νικολάου Δογάνης γεννήθηκε το έτος 1894 στην Κάτω Κλειτορία (Μαζέικα) της επαρχίας Καλαβρύτων.Νωρίς πέθανε ο πατέρας του και έμεινε ο μόνος προστάτης για τις τέσσερις ορφανές αδελφές του και την ασθενή μητέρα του.
Προικισμένος όμως με εξαίρετα διανοητικά και ψυχικά προσόντα, υπερνίκησε τις σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες της οικογενείας του και άρχισε τις πανεπιστημιακές του σπουδές. Εγγράφηκε συγχρόνως και παρακολούθησε με επιτυχία τα μαθήματα στη Νομική και Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα ασχολήθηκε, επίσης με επιτυχία, με την δημοσιογραφία και σύντομα αναδείχθηκε σε διακεκριμένο δημοσιογράφο.
Σε ηλικία 22 ετών, κινούμενος από απαράμιλλη φιλοπατρία, παραμερίζει τις οικογενειακές του υποχρεώσεις, εγκαταλείπει τις σπουδές και την δημοσιογραφία και φθάνει εθελοντής στη Μακεδονία. Εδώ στρατολογείται στον στρατό της Εθνικής Άμυνας και τοποθετείται στο 3ο τάγμα του 1ου Συντάγματος ως ανθυπολοχαγός υπό τον λοχαγό Γεώργιο Κονδύλη, με τον οποίο συνδέεται αδελφικά.
Η μάχη με την οποία το όνομα του Δογάνη πέρασε στην αθανασία άρχισε το απόγευμα της 22ας Απριλίου 1917 για την κατάληψη του αφάνταστα οχυρωμένου από τους βουλγάρους λόφου Σεμέν Ντε Φερ, νότια της Γευγελής.
Η εξόρμηση γίνεται στις 8 το βράδυ και μέσα σε δέκα λεπτά το τάγμα του Κονδύλη κατέλαβε το λόφο με πρωτοπόρα τη διμοιρία του ανθ/γού Δογάνη. Οι βούλγαροι έξαλλοι από την απώλεια της σημαντικής αυτής θέσης, κάνουν απεγνωσμένες αντεπιθέσεις για την ανακατάληψη του λόφου. Την πρώτη αντεπίθεση απέκρουσε με αιματηρά για τους βουλγάρους αποτελέσματα, η διμοιρία του Δογάνη που ήταν μπροστά.
Ακολούθησε δεύτερος άγριος βομβαρδισμός. Οι απώλειες της διμοιρίας είναι μεγάλες. Όσοι άντρες μένουν έχοντας παράδειγμα την προσωπική γενναιότητα του διμοιρίτη τους, κρατούν "ριζωμένοι" τις θέσεις τους.
Στις 4:30' το πρωί της 23ης Απριλίου, βουλγαρικός λόχος από 250 περίπου άντρες επιχειρεί νέα, τελευταία, λυσσαλέα αντεπίθεση. Στο πρωινό φως της ημέρας εκείνης, έλληνες και γάλλοι στρατιώτες από τα πλαϊνά παρατηρητήρια, παρακολούθησαν κατάπληκτοι την τραγωδία και το έπος του Δογάνη και των δεκατεσσάρων ανδρών που του είχαν απομείνει. Καμιά βοήθεια δεν ήταν δυνατόν να τους παρασχεθεί και ο λόφος Σεμέν Ντε Φερ εθεωρείτο καταδικασμένος.
Τότε έλαμψε η απαράμιλλη γενναιότητα του ηρωικού ανθ/γού. Αντεπιτίθεται με την κραυγή "Ζήτω η Ελλάς· εμπρός δια της λόγχης", συμπαρασύροντας τους 14 άντρες του, που χύνονται σαν λιοντάρια κατά των εχθρών και γίνεται άγρια πάλη σώμα με σώμα. Οι βούλγαροι μπροστά στην πρωτοφανή τόλμη αυτών των ελαχίστων Ελλήνων, τρέπονται σε φυγή και καταδιώκονται επί 1.500 μέτρα μέχρι τα χαρακώματά των.
Ο λόφος σώθηκε. Το οχυρό έμεινε ως το τέλος στους Έλληνες, ο εχθρός έφυγε καταντροπιασμένος. Ο Δογάνης υψώθηκε πια σε ημίθεο. Αλλά τη στιγμή αυτή του ύψιστου θριάμβου συναντήθηκε με το θάνατο. Δύο τελευταίοι βούλγαροι, φεύγοντας, ρίχνουν πίσω τους χειροβομβίδα. Τα θραύσματά της χτυπούν θανάσιμα τον προπορευόμενο ηρωικό αθυπολοχαγό. Η τελευταία του φράση, ξεψυχώντας, ήταν: "Δημοκρατία στην Ελλάδα".
Στις τσέπες του βρέθηκε επιστολή που έγραφε και τα εξής: "…τώρα πια που πέθανα, μάθετε ότι ήλθα να σκοτωθώ πολεμώντας για τα δίκαια της αγαπητής μας Πατρίδας και γενικότερα για τα ιδεώδη όλης της ανθρωπότητας. Έχω τον εγωισμό να πιστεύω ότι ανήκω στους ιεροφάντες της ανθρωπότητας, όσο ταπεινός και αν είμαι…".
Μετά τον ηρωικό θάνατό του, ο αιματοβαμμένος λόφος Σεμέν Ντε Φερ ονομάσθηκε σε λόφο ανθ/γού Δογάνη και με την ονομασία αυτή αναφέρεται πια στη στρατιωτική ιστορία.
Το όνομά του (Δογάνης) πήρε το χωριό Σλόπ που βρίσκεται πλησίον του λόφου.
Πηγή: http://idomeni.gr/arthra/images/dogani/index.html
Πηγή: http://idomeni.gr/arthra/images/dogani/index.html
Διαβάστε το ιστορικό της μάχης του Σεμέν ντε φερ: https://plagia-paionias.blogspot.com/2021/02/22-1917.html
Η αναθηματική πλάκα για τον ήρωα Ευστάθιο Δογάνη, στη διαδρομὴ Πλαγίων - Ειδομένης, στη βρύση, στη συμβολή προς το χωριὸ Δογάνης. Φωτογραφία: Χρήστος Δραγανίδης.
