Ιστοσελίδα: romfea.gr
Ἡ ἐκκλησία-ἐνορία τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς Πλαγίων τοῦ Δήμου Παιονίας, –ἡμιορεινό χωριό ἀπό ὅπου ἀγναντεύει κανείς τήν Εἰδομένη, τούς Εὐζώνους, το Δογάνη καί ἀπό τήν ἀπέναντι μεριά τή Γευγελή–, ἐγκαινιάσθηκε στή φετινή Κυριακή (τῆς ὀμματώσεως) τοῦ Τυφλοῦ, μέ ἐπιλεγμένη αὐτήν τή συμβολική σύμπτωση γιά τήν Ἁγία πού θεραπεύει τίς ἀρρώστιες τῶν ματιῶν.
Στήν ἐγκαινιασμένη ἁγία Τράπεζα καταθέσαμε ἱερά λείψανα τῆς ἐνόριας ἁγίας ὁσιοπαρθενομάρτυρος Παρασκευῆς, τῶν ἁγίων ἱερομαρτύρων Χαραλάμπους καί Ραφαήλ καί τοῦ ἀναργύρου καί μάρτυρος ἁγίου Τρύφωνος, προστάτου τῆς ἀμπελουργίας, στήν ὁποία ἔχουν ἄριστες ἐπιδόσεις οἱ κάτοικοι.
Ὁ ναὸς εἶναι κατά τοῦτο “προσφυγικός”, διότι ἀφιερώθηκε ἀπό τούς πρόσφυγες χωριανούς στά 1924 στὴν προστάτιδά τους Ἁγία τοῦ ἀρχικοῦ χωριοῦ Μπογάζκιοϊ Ἀνατολικῆς Θράκης ἀπό τήν ὁποία προέρχονται. Μέ τόν ξεριζωμό τους μετέφεραν καί τό εἰκόνισμα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, τό προσφύγιο καί προσανατολισμό τῆς ψυχῆς τους, τό ἑνοποιό τους σύμβολο τῆς κοινῆς πορείας καί δημιουργίας.
Οἱ προβλέψεις τοῦ νεότερου νόμου βάσει τοῦ ὁποίου συντάχθηκε καί ἔγινε ἡ «Ἀναγνώριση συστάσεως Ἐνοριῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καὶ Πολυκάστρου» “χρονολογοῦν” τήν Ἐνορία Ἁγίας Παρασκευῆς Πλαγίων στά 1942, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὸ Βιβλίο Γάμων τοῦ Ναοῦ.
Ἡ ἐκκλησία τῶν Πλαγίων ὑπῆρξε πολύπαθη, ὅμως εὐνοήθηκε ἀπό τήν ἐργατικότητα, τή φιλοτιμία καί τή συμμετοχικότητα τῶν ἐνοριτῶν. Τοπική κοινωνία-χωριό καί ἐνοριακός ναός-ἐκκλησία γιά πολλές δεκαετίες στή διαρρεύσασα ἑκατονταετία ἦταν περίπου ταυτόσημες.
Πέρα ἀπό τήν πρακτική της ἀναγκαιότητα, πού ἐφαρμόστηκε καί παλαιότερα ἀνά τήν Ἑλλάδα σέ πολλούς προσφυγικούς οἰκισμούς…· πέρα ἀπό τήν συμβολική της σημειολογία πού παραπέμπει σ᾽ αὐτό πού ἡ πείρα καί ἡ αἴσθηση τῶν Ρωμιῶν ἀποκάλεσε “Κρυφό Σχολειό” γιά τίς ἐκκλησιές καί τίς μονές στούς χρόνους τῆς δουλείας…· ἡ ταύτιση χωριοῦ-ἐνορίας αὐτό ἀκριβῶς δείχνει, τήν κοινή πορεία ἤ τήν ἀδιαχώριστη συμπόρευση Ἐκκλησίας καί Ρωμιοσύνης σέ βάθος αἰώνων.
Στὶς 21.12.1990 ἡ περιοχὴ ἐπλήγη ἀπὸ ἰσχυρὸ σεισμὸ μεγέθους 6R μὲ ἐπίκεντρο τὴ γειτονική περιοχή τῆς Ἀριδαίας Πέλλας. Ἀπὸ τὸ σεισμὸ προκλήθηκαν ὑλικὲς ζημιὲς σὲ οἰκίες τοῦ χωριοῦ καί σημαντικότερες δομικές ζημιὲς στό χρησιμοποιούμενο κτίριο-ναό τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. Ἔπρεπε σχεδόν νά “ἀνακατασκευασθεῖ” ἡ ἐκκλησία, ἐκεῖ, στό κέντρο τῆς ἐπικλινοῦς χωροθεσίας τῆς κοινότητος.
Γιὰ μεγάλο διάστημα ἡ θεία λειτουργία καί τά ἄλλα ἱερά μυστήρια τελοῦνταν σὲ λυόμενο παρεκκλήσι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στὴν πλατεία τοῦ χωριοῦ. Oἱ ἐργασίες ἀναστήλωσης καί πλήρους δομικῆς ἀποκατάστασης (ἀνακατασκευῆς ἐκ θεμελίων) τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς ξεκίνησαν τὸ 1991 καὶ ὁλοκληρώθηκαν τὸ 1994, ἐπί ἡμερῶν ἐφημερίας τοῦ ἐργατικοῦ καί μετριοπαθοῦς π. Ἠλία (δέν θά ἦταν ἕωλο ἴσως καί νά διαγνώσουμε ἱερό τῆς Ἁγίας ἀνταπόδομα στόν ἱερέα μέ τήν πρόσφατη ἀποκατάσταση τῆς ὅρασής του, παρά τά ἐπάλληλα ἐγκεφαλικά πού ὑπέστη, ἐνῶ ὑπηρετοῦσε ἤδη στήν ἐνορία τῆς Πηγῆς).
Τήν περίοδο τῶν ἐργασιῶν ἀναστήλωσης καί γιὰ πρώτη φορὰ ξεκίνησε ἡ μερική ἁγιογράφηση σέ μιά πρώτη φάση ἀπὸ τὸν ἁγιογράφο κ. Τσακιρίδη μὲ προσφορές τῶν κατοίκων. Συγκίνηση δημιουργεῖ ἡ προσφορά εὐμεγέθους τοιχογραφίας τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, δωρεά τῶν Ἀξιωματικῶν τῆς Β΄ Μεραρχίας. Χάρη στήν ἐργατικότητα καί ἀνάλωση τοῦ ἐπί πολλά χρόνια καί μέχρι σήμερα Πλαγιώτη ἐφημερίου π. Ἀναγνώστη, ὁ ναός ὅλος εἶναι πλέον κατάγραφος ἀπό καλαίσθητες ἁγιογραφίες, ἐνῶ ἡ προσήνεια καί τό χαμόγελο, ἡ φιλεργία καί ἱεροπρέπειά του συγκεντρώνει ἐθελοντές πού διακονοῦν καί περιποιοῦνται ἄριστα τόν ἱερό Ναό.
Ἡ γενναιοδωρία καί ἡ φιλοτιμία τῶν Πλαγιωτῶν ―πού ἐπιδείχθηκε στήν ἐνοριακή ὀργάνωση τῶν ἐγκαινίων μέ τήν ἐθελοντική διακονία πολλῶν ἀνδρῶν καί γυναικῶν― εἶναι ἔκτυπη σέ ὅλο τό χωριό, ὅπως π.χ. στήν κατασκευή τῆς ὑψηλῆς καί μεγάλης πέτρινης ἀνακλιμένης περιμάνδρωσης τῆς γειτονικῆς πλατείας, δίπλα στό ναό, ὅπως ἀναγράφεται καί στήν ἀναθηματική πλάκα (“Κατασκευάστηκε μέ προσωπική προσφορά ἐργασίας ἀπό τούς κατοίκους”).
Κι αὐτό παραπέμπει σέ πολλές ἀνάλογες περιστάσεις, ὅπως γιά παράδειγμα στήν κατασκευή περί τό 1860 τοῦ περικαλλοῦς καί μεγάλου Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Γουμένισσας, γιά τόν ὁποῖο ἐθελοντικά ἐργάσθηκαν ὅλοι οἱ κάτοικοι μεταφέροντας “χέρι μέ χέρι” πέτρες καί ἄλλα ὑλικά ἀπό τό γειτονικό ποτάμι!
Πολλές πληροφορίες γιά τήν ἐνορία ἀντλοῦμε ἀπό τήν ἐξίσου φιλότιμη διαδικτυακή ἀνάρτηση σέ σχετική ἰστοσελίδα, ἡ ὁποία διαρκῶς ἐμπλουτίζεται. Καί μάλιστα, μέ τήν εὐκαιρία τῶν Ἐγκαινίων τοῦ ναοῦ, δημοσιεύτηκαν πλῆθος πληροφορίες ὑπό τίτλο: «Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Πλαγίων. Αφιέρωμα στους συγχωριανούς - στηρίγματα της εκκλησίας μας».
Δέν εἶναι ἡ μοναδική διαδικτυακή ἀνάρτηση ἀπό ἐνορίους γιά τίς κατά τόπους ἐνορίες μας, καί αὐτό μᾶς χαροποιεῖ, γιατί δείχνει τή ζωντάνια πού ἔφερε καί μετέδωσε ὁ προσφυγικός Ἑλληνισμός ἀπό Μικρασία, Πόντο, Ἀνατολική Θράκη καί Ἀνατ. Ρωμυλία σέ κάθε γωνιά τῆς πατρίδας μας.
Κρίνουμε ὄμορφο παράδειγμα ἐνοριακῆς φιλοτιμίας καί ζωντάνιας νά παραθέσουμε τό κείμενο τῆς ἀνάρτησης, ἐπ᾽ ὠφελείᾳ περισσοτέρων.
***
«Η πρώτη αυτή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στα ζωντανά στηρίγματα του ναού, που τον διατηρούν λειτουργικό επί δεκαετίες. Πρώτα από όλους, εκείνοι -ζώντες και νεκροί συγχωριανοί- αξίζουν να τιμηθούν κατά τη μεγάλη γιορτή των εγκαινίων, και να μνημονευτούν κάτω από τα ονόματα των επισκόπων μας που αγκάλιασαν την ενορία μας τα 100 αυτά χρόνια της ιστορικής διαδρομής των Πλαγιωτών στην Παιονία. Σας παρουσιάζω την ζωντανή εκκλησία του χωριού μας στην εκατοντάχρονη ιστορία της (όσους στάθηκε δυνατό να καταγράψω, κι όσους λησμόνησα να μου τους θυμίσετε):
»Οι εφημέριοι του ναού από το 1924 μέχρι σήμερα: Απόστολος Θεοδωρίδης, Ηλίας Λαπόρδας, Αρχιμανδρίτης Κυπριανός (αγνώστων λοιπών στοιχείων), Κωνσταντίνος Ιωαννίδης, Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου, Γεώργιος Μπαξεβάνης, Κωνσταντίνος Χατζάκος, Αναγνώστης Στογιανκεχαγιάς. Οι ψάλτες του ναού από το 1924 μέχρι σήμερα: Δημήτριος Πουρίδης, Αναστάσιος Καραμανλής, Μπαρμπάκος Αντωνόπουλος, Ἰωάννης Εκατοδράμης, Γεώργιος Γκέρλοβας, Γρηγόριος Τσοτσάκης, Ελευθέριος Γιαννουλάκης, Ελένη Γιαννουλάκη - Δάλλα. (Και κατά διαστήματα: Ιωάννης Δάλλας, Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, Αλέξανδρος Πουλίδης, Γεώργιος Ιωαννίδης κ.α.)
»Δεκάδες είναι οι χωριανοί που διακόνησαν και διακονούν τον ναό από τη θέση των επιτρόπων με πρώτους τους προέδρους και τους δασκάλους του χωριού μας, και είναι δεκάδες διαχρονικά -μικροί και μεγάλοι- οι βοηθοί των εφημέριων στο Ιερό. Δεκάδες ήταν και είναι οι κυρίες του χωριού μας που βοηθούν για την ευκοσμία και την καθαριότητα της εκκλησίας αλλά και προετοιμάζουν τις εκδηλώσεις μνήμης της Αγίας Παρασκευής.
»Τέλος σύσσωμοι οι συγχωριανοί που με την πίστη τους και τη γενναιοδωρία τους βοηθούν στη συντήρηση της εκκλησίας μας, όπως έπραξαν μετά το χτύπημα του σεισμού το 1990 που βοήθησαν να ξαναχτιστεί ο ναός αλλά και να διακοσμηθεί με αγιογραφίες από τον αγιογράφο κ. Τσακιρίδη. Και με την ευκαιρία της γιορτής των εγκαινίων να θυμηθούμε τις δύσκολες ώρες του χωριού μας, τότε που η Αγία Παρασκευή άνοιξε την αγκαλιά της στα Πλαγιωτόπουλα, όταν στις 17 Ιανουαρίου του 1944 οι Βούλγαροι έκαψαν το σχολείο κι ο γυναικωνίτης της εκκλησίας μας για αρκετά χρόνια έγινε σχολική αίθουσα, μέχρι να χτιστεί το νέο σχολείο… Με υγεία ν' ανταμώσουμε στην εκκλησία μας! Καλοστέργιωτος ο Ναός μας!»
***
Αὐτούς τούς κτίτορες καί παντοειδεῖς εὐεργέτες τῆς ἐνοριακῆς συσσωματώσεως, εἴτε τούς κοιμηθέντες εἴτε τούς ζῶντες, τούς μνημονεύσαμε συλλογικά στήν τελετουργία τῶν ἐγκαινίων καί στήν προσκομιδή τῶν Τιμίων Δώρων καί στή Μεγάλη Εἴσοδο, ἐναποθέσαντες καί πλῆθος ὀνομάτων στό “φυτό” τῆς Ἁγίας Τραπέζης.
Ἑστιάσαμε ὅμως πρίν ἀπ᾽ ὅλους καί πάνω ἀπ᾽ ὅλους ―μέ ἄφευκτη καί ὁλοφάνερη τή συγκίνηση τῆς ψυχῆς καί τῆς φωνῆς μας― στούς διαιώνιους προασπιστές τῆς Βασιλεύουσας, καί δή στόν αὐτοκράτορα Κωνσταντίνο τόν Παλαιολόγο καί τούς πεσόντες κατά τήν ἀποφράδα ἡμέρα τῆς Ἅλωσης (πού ἐσπάρησαν στή γῆ μαζί μέ τόσους μετέπειτα νεομάρτυρες καί ἐθνομάρτυρες καί ἔγιναν σπορά τῆς καρποφορίας τοῦ Γένους μας). Καί τήν ἀναφορά τους (μέ τήν ἱερουργική σημαντική τῆς πράξης μας αὐτῆς) τήν καταγράψαμε κατά προτεραιότητα στούς καταλόγους πού ἐμφυτεύσαμε στήν Ἁγία Τράπεζα.
Ὑποδείξαμε τέλος σέ ὅλους μέ μιάν ἁπλή ὑπόδειξη ἐγκαρδίωσης νά θυμοῦνται διαρκῶς καί νά τό χαίρονται, νά ζοῦν μέ ζῶσα τήν προσευχητική ἐπίκληση τοῦ Θεοῦ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, τοῦ Σωτήρα μας καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γιά νά δικαιώνουν τήν ἐνόρια ταυτότητά τους, ἐπονομαζόμενοι διά τῆς Ἐκκλησίας ὡς ἐνορίτες ἀπό τή γενναία παρθένο καί μάρτυρα ἁγία Παρασκευή. Διότι ἡ Ἁγία ζεῖ καί θαυματουργεῖ καί κηρύσσει τόν Χριστό διά τῆς παρουσίας της, τόν ὁποῖο κέρδησε αἰώνια ἐνδιαμονή της. Παρεσκευασμένη πρίν ἀπό εἴκοσι αἰῶνες μέ τό ζῆλο τῆς ὁσιακῆς ζωῆς της καί τήν ἀπολυτότητα τῆς μαρτυρικῆς της τελείωσης, ἀειζῶσα αἰωνίως μέ τό Χριστό μας, τήν Παναγία μας καί τούς Ἁγίους καί Δικαίους καί τούς Ἀγγέλους στή βασιλεία τοῦ Κυρίου.
Αὐτό τό “παρεσκευασμένοι” τῆς φιλοτιμίας, τῆς φιλοθεΐας καί τῆς φιλαδελφίας εἶναι πού μᾶς χρειάζεται, ὥστε νά μήν τό ξεχνᾶμε, ὡς ἐννόημα καί ἐνάθλημα καί ὀμορφιά τοῦ βίου καί τῆς ζωῆς μας.
Στά ἐγκαίνια συλλειτούργησαν μαζί μου ἱερεῖς καί διάκονοι, καί στήν κυριολεκτικά λειτουργική σύναξη ὅλων τῶν Πλαγίων θέλησαν καί συμμετεῖχαν ὁ δήμαρχος Παιονίας Κωνσταντίνος Σιωνίδης, οἱ ἀντιδήμαρχοι Γεώργιος Γεωργίτσαρος, Χρῆστος Δραγανίδης καί Ἑλένη Λιακοπούλου, ὁ διοικητής τῆς ΠΥ Γουμένισσας Χρῆστος Γκαντίδης, ὁ Πρόεδρος τῆς Δ.Κ. Πλαγίων Κωνσταντίνος Πασχαλέρης, ἀλλά καί φιλοξενούμενοι προσκυνητές ἀπό τή Μολδαβία.
Μέ τό πέρας τῆς θείας λειτουργίας ἡ ἐνορία δεξιώθηκε πλουσιοπάροχα ὅλους τούς παρόντες, ὅπως καί διερχόμενους Θεσσαλονικεῖς, πού συνηθίζουν νά ἐπισκέπτονται τήν ὄμορφη αὐτή καί φιλόξενη περιοχή.
***
Καί τοῦτος ὁ ἐγκαινιασμός ―ὅπως καί ὅσοι προηγήθηκαν καί ὅσοι θά ἐπακολουθήσουν σέ ἄλλες συνοριακές ἐνορίες― εἶναι βεβαίως κάτι πού συντελέστηκε, ἀλλά γιά νά ἐνεργεῖται διαρκῶς. Δέν εἶναι ἁπλῶς κάτι στατικό, ἀλλά ἕνα ἱερότατο δεδομένο πού προσφέρεται σέ μιά κοινωνούμενη δυναμική. Θελήσαμε νά προσφέρουμε στόν Κτίστη καί Δημιουργό μας (καί Προνοητή καί Λυτρωτή καί Σωτήρα μας πλέον) κάτι δικό μας, γιά νά γίνεται διαρκῶς δικός μας κι ἐμεῖς δικοί Του μέ μιά ἀδιάκοπη συνέχεια καί διάρκεια χάρη στή θεία λειτουργία.
Κι αὐτό εἶναι μιά αἰσιόδοξη βεβαιότητα γιά τήν “περιφερειακή Ἑλλάδα”, ἀκόμη κι ἄν ἀντιμετωπίζεται ὡς φθίνουσα “χώρα” τῶν ἀστικῶν καί ὑπεραστικῶν συνωστισμῶν. Οἱ λειτουργημένοι ναοί καί ἡ λειτουργική γονιμοποίηση τῆς ποιμαντικῆς δυστοκίας εἶναι ὑπέρ τούς ἐπικοινωνιακούς διαλόγους. Ἔστω καί στήν πιό λιτή της ἔκφραση ἡ ἁπλότητα καί ἡ ἀμεσότητα στήν ἐκκλησιαστικότητα τῆς ἐπαρχίας δίνει περισσότερη φυσικότητα στήν ποιμαντική τῆς ἐπιχειρησιακῆς μετακένωσης καί τῆς πρόσληψης τῶν συνεχῶς νέων δεδομένων. Γιά νά μήν ξεχνᾶμε οἱ πάντες ὅτι ἐπενδύουμε σέ δράσεις καί διαδράσεις, χωρίς νά ἀπολησμονοῦμε τό καίριο καί κύριο τῆς ταυτότητάς μας, ὅτι ἔχουμε ἐνδυθεῖ τό Χριστό καί μόνον μ᾽ Αὐτόν μποροῦμε νά ὑποδυθοῦμε ρόλους ποιμαντικῆς ἐπικαιροποίησης, πού νά ἔχουν πληρότητα σέ κοινωνία μέ τό Χριστό καί τούς ἀνθρώπους. Σάν ἕνας νέος τρόπος (ἱερ)αποστολῆς.
† Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος
