Εισαγωγή – Η διατήρηση της ουδέτερης στάσης της Ελλάδας κατά τον Α΄ Π. Π. επηρεάστηκε από τη δράση των δυνάμεων της Αντάντ κατά των Κεντρικών Δυνάμεων στο Μακεδονικό Μέτωπο (απόβαση γαλλικών και βρεττανικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη το 1915) και από τη κατάληψη της ελληνικής επικράτειας, ανατολικά του ποταμού Στρυμόνα, από τον βουλγαρικό στρατό που ήδη υπήρξε σύμμαχος των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Τουρκία) (1916).
Η βουλγαρική κατάληψη ελληνικών εδαφών, η εγκληματική δράση του βουλγαρικού στρατού σε βάρος των Ελλήνων κατοίκων και η αδράνεια της κυβέρνησης του Στέφανου Σκουλούδη έναντι όλων αυτών, αλλά και η επιβολή στρατιωτικού νόμου από τον γαλλικό στρατό στη Θεσσαλονίκη ήταν που έφεραν στο αποκορύφωμά του τον Εθνικό Διχασμό μεταξύ του βασιλιά Κωνσταντίνου και του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αποτέλεσμα των αφόρητων επιρροών των αντιμαχόμενων (Αντάντ και Κεντρικών Δυνάμεων) που ασκούνταν στο ελληνικό πολιτικό παρασκήνιο, ήταν να αντιδράσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην ελληνική ουδετερότητα με στρατιωτικό κίνημα και να προκύψουν οι δυο ελληνικές κυβερνήσεις (των Αθηνών με υπηρεσιακό πρωθυπουργό τον Σπυρίδωνα Λάμπρου και της Θεσσαλονίκης με πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο) τον Σεπτέμβριο του 1916 αλλά και να εξοριστεί ο βασιλιάς Κωνσταντίνος το καλοκαίρι του 1917, υπό την απειλή επέμβασης των δυνάμεων της Αντάντ στην Αθήνα, δυνάμεων που επιδίωκαν και πέτυχαν να τοποθετήσουν βασιλιά τον Αλέξανδρο και πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η κυβέρνηση Βενιζέλου έθεσε τη χώρα σε στρατιωτικό νόμο και κήρυξε επίσημα τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις.
17η Μαΐου
1918: Ἡ μάχη τοῦ Σκρᾶ
Στὴν ἱστοσελίδα Βικιπαίδεια[1] ἀναφέρονται σχετικὰ μὲ τὴ μάχη τὰ ἑξῆς: «Ἡ μάχη τοῦ Σκρᾶ θεωρείται μία ἀπὸ τὶς σημαντικότερες νικηφόρες μάχες τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ στὴ διάρκεια τοῦ Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Συγκεκριμένα κατὰ τὸν
Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ἡ περιοχὴ τοῦ Σκρᾶ, τῆς ὁμώνυμης σήμερα περιοχῆς στὸν Νομὸ
Κιλκὶς εἶχε ὀργανωθεῖ ἀμυντικὰ ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους οἱ ὁποῖοι καὶ παρενοχλοῦσαν
τὰ Συμμαχικὰ στρατεύματα ἰδίως στὴν περιοχὴ δυτικὰ τοῦ Ἀξιοῦ ποταμοῦ. Ἔτσι ἀποφασίσθηκε
ἀπὸ τὸν Γάλλο ἐπικεφαλής, ἀρχιστράτηγο Γκυγιωμὰ ἡ κατάληψη τῆς περιοχῆς ἀπὸ
μονάδες τοῦ ἑλληνικοῦ Σώματος Στρατοῦ Ἐθνικῆς Ἀμύνης, διοικητὴς τῶν ὁποίων ἦταν
ὁ ἀντιστράτηγος Ἐμμανουὴλ Ζυμβρακάκης. Ἡ ἐπίθεση διεξάχθηκε ἀπὸ πέντε συνολικὰ
συντάγματα πεζικοῦ, τὸ 5ο καὶ τὸ 6ο τῆς Μεραρχίας Ἀρχιπελάγους
(ὑπὸ τὸν ὑποστράτηγο Ἰωάννου), πλαισιούμενα δεξιὰ (Α) ἀπὸ τὸ 7ο καὶ
8ο τῆς Μεραρχίας τῆς Κρήτης (ὑπὸ τὸν ὑποστράτηγο Σπηλιάδη) καὶ ἀριστερὰ
(Δ) ἀπὸ τὸ 1ο σύνταγμα τῆς Μεραρχίας τῶν Σερρῶν (ὑπὸ τὸν ὑποστράτηγο
Ἐπαμ. Ζυμβρακάκη), μὲ συνολικὸ ἀριθμὸ 14.546 μαχητὲς πεζικοῦ, ὑποστηριζόμενοι ἀπὸ
287 βαρέα καὶ ἐλαφρὰ πυροβόλα. Οἱ Βούλγαροι διέθεταν ἐπίσης πέντε συντάγματα
πεζικοῦ ὑποστηριζόμενα ἀπὸ ἰσχυρὸ βαρὺ καὶ ἐλαφρὸ πυροβολικό.
Ἡ μάχη - Στὶς 16 Μαΐου
/29 Μαΐου τοῦ 1918 καὶ ἀπὸ τῆς 5ης ὥρας πρωινῆς ἄρχισε ἡ προπαρασκευὴ
τοῦ ἑλληνικοῦ πυροβολικοῦ γιὰ τὴν καταστροφὴ τῶν διαφόρων ἀμυντι-κῶν ἐγκαταστάσεων
ἐνῶ τὰ συντάγματα ποὺ ἦταν ἔτοιμα γιὰ τὴν ἐπίθεση ἐξόρμησαν τὸ πρωὶ τῆς ἐπομένης
(17 Μαΐου) καλυπτόμενα ἀπὸ κινητὸ φραγμὸ τοῦ πυροβολικοῦ. Ἡ βουλγαρικὴ ἀντίδραση
ἦταν ἐπίσης ἰσχυρὴ πλὴν ὅμως ἡ ὁρμὴ τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἦταν τόση ποὺ ὑπερφαλάγγισε
τὴ βουλγαρικὴ ἀντίσταση καὶ στὶς 06.30 τὸ Σκρὰ εἶχε καταληφθεῖ. Βέβαια οἱ
Βούλγαροι ὑπερασπίσθηκαν μὲ πεῖσμα τὶς θέσεις τους καὶ τὸ ἀπόγευμα τῆς 17ης
Μαΐου ἐπεχείρησαν λυσσώδεις ἀντεπιθέσεις ἰδίως κατὰ τοῦ 5ου
Συντάγματος πεζικοῦ τῆς Μεραρχίας τῆς Κρήτης ποὺ ὅλες ὅμως τελικὰ ἀποκρούσθηκαν.
Ἀπώλειες - Οἱ ἀπώλειες
ὅμως ὑπῆρξαν βαρύτατες. Ὁ συνολικὸς ἀριθμὸς τῶν ἀπωλειῶν τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἦταν
νεκροί: 29 ἀξιωματικοὶ καὶ 412 ὁπλίτες, καὶ τραυματίες: 69 ἀξιωματικοὶ καὶ
2.135 ὁπλίτες. Τὸν μεγαλύτερο ἀριθμὸ ἀπωλειῶν εἶχε ἡ Μεραρχία Ἀρχιπελάγους μὲ ἀξιωματικοὺς
νεκροὺς 24, τραυματίες 54 καὶ ὁπλίτες νεκροὺς 314 καὶ τραυματίες 1.723.
Λάφυρα - Οἱ ἑλληνικὲς
Μεραρχίες παρὰ τὶς βουλγαρικὲς ἀντεπιθέσεις διατήρησαν τὸ κατακτηθὲν ἔδαφος. Αἰχμαλώτισαν
2.045 Βουλγάρους καὶ περιήλθαν σ’ αὐτὲς ὡς λάφυρα 32 πυροβόλα καὶ 12
βομβιδοβόλα χαρακωμάτων τοῦ ἐχθροῦ.
Ἀποτέλεσμα - Ἡ
"Νίκη τοῦ Σκρᾶ" ὅπως ἀναφέρεται στὴν ἑλληνικὴ στρατιωτικὴ ἱστορία ἐξέπληξε
τόσο τοὺς συμμάχους ὅσο καὶ τοὺς ἐχθρούς. Μὲ δεδομένο τὴν πολὺ καλὴ ὀχύρωση τῶν
βουλγαρικῶν δυνάμεων ποὺ ὑποστηριζόταν μὲ πολυάριθμο πυροβολικό, ἡ θέση τους
θεωροῦνταν ἀπρόσβλητη καὶ ὕστερα μάλιστα ἀπὸ τὴν ἀποτυχία ποὺ εἶχε σημειώσει ἕναν
χρόνο πρίν, τὸν Μάρτιο τοῦ 1917, ἡ 122α γαλλικὴ Μεραρχία στὴν
προσπάθειά της νὰ τὴν ἐξουδετερώσει. Κανεὶς ἀπὸ τοὺς συμμάχους δὲν περίμενε νὰ
δεῖ νὰ διασπᾶται ἀπὸ τὴν ὁρμὴ τῶν ἑλληνικῶν στρατιωτικῶν δυνάμεων μιὰ τέτοια ὀχύρωση
σ’ ἕνα μέτωπο μήκους 12 χλμ καὶ βάθους 1-2 χλμ μὲ συνέπεια τὴν πλήρη κυριαρχία.
Ἡ βουλγαρικὴ διοίκηση παρὰ τὶς ἀπεγνωσμένες προσπάθειες ἐπανακατάληψης καὶ τὶς
σφοδρὲς ἀντεπιθέσεις της δὲν κατάφερε νὰ ἐπανακτήσει τὶς θέσεις της. Ἡ δὲ
Γαλλικὴ διοίκηση διαπίστωσε ἐπίσης
πὼς ἂν τελικὰ ὁ ἑλληνικὸς στρατὸς περιοριζόταν ἀπὸ τὴν
Ἡ νίκη τοῦ Σκρᾶ
θεωρήθηκε ἰσχυρότατο πλήγμα γιὰ τοὺς Βούλγαρους καὶ μέγα κατόρθωμα τοῦ ἑλληνικοῦ
στρατοῦ. Συγκεκριμένα ὁ ἀρχιστράτηγος τῶν συμμαχικῶν δυνάμεων στρατηγὸς
Γκυγιωμά, ποὺ εἶχε ἐν τῷ μεταξὺ ἀντικαταστήσει τὸν στρατηγὸ Σαράιγ ἀπὸ τὸν
προηγούμενο Δεκέμβριο, χαρακτήρισε τὸ ἑλληνικὸ πεζικὸ ὡς "πεζικὸ ἀπαράμιλλης
ἀνδρείας καὶ ἔξοχης ὁρμητικότητας".»[1],
[2]
http://plagia-paionias.blogspot.com/2022/01/blog-post.html
