Η μαρμάρινη αναθηματική στήλη δεν είναι γνωστό πότε έχει τοποθετηθεί (αποτυπώνεται σε φωτογραφίες της δεκαετίας του 1950), η βάση της καθώς και το χαραγμένο κείμενο της βάσης είναι μεταγενέστερες της στήλης κατασκευές. Η αναθηματική στήλη είναι τοποθετημένη στην αριστερή πλευρά του επαρχιακού δρόμου Γουμένισσας - Φιλυριάς - Γιαννιτσών στην έξοδο της Γουμένισσας (οδός Καπετάν Γκόνου), σχεδόν απέναντι από το μνημείο των 52 εκτελεσμένων από τον Κατοχικό στρατό την 25 Μαΐου 1944.
Στον κορμό της στήλης, κάτω από τον διάκοσμο (σταυρός ανάμεσα σε δέσμες δάφνης) είναι χαραγμένα τα εξής:
"Η Γουμένισσα ευγνωμονούσα τους ήρωας Μακεδονικού Αγώνος: Άγγ. Σακελλαρίου, Ι. Πίτσουλα, Θ. Σλαμπάκη, Π. Τζιάνα, Μ.Γ. Πούλκα, Κ.Γ. Πούλκα".
Στην ίδια όψη της στήλης, στην βάση της είναι χαραγμένα τα εξής:
"Εδώ απαγχονίστηκε το 1904 από τους κομιτατζήδες ο διδάσκαλος από τη Ναύπακτο Ιωάννης Πίτσουλας".
.jpg)
Ὁ δάσκαλος Ἰωάννης Πίτσουλας ἀπὸ τὴ Ναύπακτο, κρεμασμένος ἀπὸ τὸ ἔνοπλο σῶμα τοῦ κομιτατζῆ Ἀποστὸλ Πετκώφ, σὲ ἕνα δέντρο ἔξω ἀπὸ τὴ Γουμένισσα.
Σχέση του μνημείου με την ιστορία - Στις 21 Νοεμβρίου 1904, έξω από τη Γουμένισσα, συμμορία Βούλγαρων κομιτατζήδων του Αποστόλ Πέτκωφ δολοφόνησε τον Έλληνα δάσκαλο Ιωάννη Πίτσουλα που είχε καταγωγή από τη Ναύπακτο. Ο νέος δάσκαλος είχε αποφοιτήσει από το Διδασκαλείο της Αθήνας και θέλησε να διοριστεί σε σχολείο της Μακεδονίας. Διορίστηκε στη Γουμένισσα όπου είχε εγκατασταθεί στα τέλη Οκτωβρίου 1904, ένα μήνα πριν τη δολοφονία του! Η συμμορία των δραστών οδήγησε τον δάσκαλο σε δασώδη περιοχή στη διαδρομή Γουμένισσας – Γιαννιτσών, λίγο έξω από την Κοινότητα της Γουμένισσας, και τον απαγχόνισαν.
Προτομή του δάσκαλου Ιωάννη Πίτσουλα στο προαύλιο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Γουμένισσας. Την προτομή φιλοτέχνησε η γλύπτρια Αλίκη Χατζή. Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης (2023).
Πηγές:
1. Χρῆστος Ἴντος - Ἰωάννης Πίτσουλας, ὁ Δάσκαλος ποὺ θυσιάστηκε γιὰ τὴ Μακεδονία, ὁ μαρτυρικός του θάνατος στὴ Γουμένισσα, Γουμένισσα 2000.
2. Θεόδωρος Π. Μποράκης - Κοινότης Πλαγίων εν Παιονία Κιλκίς - 2002.
