Πληροφορίες για την ιστοσελίδα "Στα Πλάγια Παιονίας"

Καλώς ήρθατε στα Πλάγια!

Βρίσκεστε στα παραμεθόρια χωριά, στα ελληνοσκοπιανά σύνορα, στον Δήμο Παιονίας του Νομού Κιλκίς.

Welcome to Plagia!

You are in the border villages, on the Greek-Skopian border, in the Municipality of Paionia, Kilkis Prefecture.

Τα Πλάγια Παιονίας. 

Φωτογραφία: Θεόδωρος Π. Μποράκης (2011).

Ονομάζομαι Θοδωρής Μποράκης, Πλαγιώτης στην καταγωγή, με ρίζες από το Μπογάζκιοϊ της Ανατολικής Θράκης. (Βιογραφία και εργογραφία μου θα βρείτε ΕΔΩ) 

Από το 2011 δημιούργησα και διαχειρίζομαι το ιστολόγιο ΣΤΑ ΠΛΑΓΙΑ ΠΑΙΟΝΙΑΣ όπου καταγράφω ιστορικές και λαογραφικές πτυχές του χωριού Πλάγια και της ευρύτερης περιοχής της Παιονίας. Παράλληλα, αναζητώ τις ρίζες μου και τις αλησμόνητες πατρίδες των συγχωριανών μας και καταχωρώ εδώ τα αποτελέσματα αυτής της αναζήτησης.

Πρόσφατα είχα τη χαρά να ολοκληρώσω ένα βιβλίο που σχηματίστηκε από την ύλη της ιστοσελίδας αυτής με επιπλέον εμπλουτισμό του με πολύτιμες μαρτυρίες συγχωριανών.  

Το βιβλίο "Κοινότης Πλαγίων - Εν Παιονία Κιλκίς" που επεξεργάστηκα από το 2011 και ολοκλήρωσα το 2022 (με προσωπική μου μέριμνα δακτυλογραφήθηκε, σελιδοποιήθηκε, πολυτονίστηκε και ψηφιοποιήθηκε) σας το παραδίδω σε ψηφιακή μορφή κι είναι δωρεάν διαθέσιμο σ' εσάς που επιθυμείτε να γνωρίσετε τα Πλάγια στην ιστορική τους διάσταση. 

Τα Πλάγια Παιονίας. Φωτογραφία: Κώστας Γκέρτζος (από βίντεο εναέριας λήψης).

Τι θα βρείτε στην ιστοσελίδα

Στην ιστοσελίδα θα βρείτε αναρτήσεις που αφορούν ιστορικά και λαογραφικά θέματα του χωριού Πλάγια όπως για το Καρασινάν (Πλάγια) κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και για την επιδρομή του βουλγαρικού στρατού και τον εμπρησμό των Πλαγίων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Ειδικές ενότητες περιλαμβάνουν στοιχεία για τον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής Πλαγίων, για το Δημοτικό Σχολείο Πλαγίων και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πλαγίων.

Στοιχεία για τις ρίζες των Πλαγιωτών, με φωτογραφικό υλικό και εκτεταμένες έρευνες,  εμπεριέχονται στην ενότητα για τις αλησμόνητες πατρίδες.

Ακόμη θα βρείτε ένα μεγάλο φωτογραφικό αρχείο, μια συλλογική προσπάθεια των συγχωριανών μας στη διάσωση και δημοσιοποίηση του υλικού που διέθεταν στο αρχείο τους. Στη δεξιά στήλη της ιστοσελίδας θα βρείτε την ενότητα "Αρχείο εικόνων από τα Πλάγια" όπου παρατίθενται αλφαβητικά όλοι οι συγχωριανοί που βοήθησαν στη συλλογή φωτογραφιών. Αγγίζοντας τα στοιχεία τους μπορείτε να δείτε τις φωτογραφίες του αρχείου τους.

Σπανίως γίνεται αναφορά στη σύγχρονη καθημερινότητα των Πλαγίων και της Παιονίας κι αυτό γιατί θεώρησα εξαρχής πως η κοινοτική συνείδηση των όπου γης Πλαγιωτών, θα διαμορφωθεί ευκολότερα μέσα από την γνώση της ιστορικής διαδρομής των συγχωριανών μας κι όχι από τη μίζερη καθημερινότητα που μας αποξενώνει.

Εκτός από στοιχεία που αφορούν το χωριό μας, θα βρείτε ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία για την ευρύτερη περιοχή της επαρχίας Παιονίας σε χρονολογική παράθεση.  

Επίσης θα διαβάσετε στοιχεία για τα μνημεία, τα Ιερά Προσκυνήματα και τα ιστορικά στιγμιότυπα της περιοχής Παιονίας. Τα στοιχεία αυτά, τα συγκέντρωσα μέσα από δημοσιευμένες μελέτες καθηγητών της Ιστορίας και τοπικών ερευνητών της περιοχής μας (κ.κ. Βλασίδης, Ίντος, Βαφειάδης κ.α.). Σε ειδική ενότητα με θέμα Έρευνες για την Παιονία περιλαμβάνονται μια σειρά επιστημονικών ερευνών (πτυχιακών διατριβών) με θέμα την περιοχή μας.

Θα βρείτε επίσης μια συλλογή φωτογραφιών των φυσικών τοπίων της περιοχής μας καθώς και προτάσεις για αποδράσεις στη φύση της Παιονίας (τη Γαλάζια Λίμνη στην περιοχή Σκρά - Κούπας, τη Λίμνη Μεταλλείου στην περιοχή του χωριού Πηγή, την τοποθεσία Τρύπια Πέτρα στην περιοχή του χωριού Πηγή, την περιοχή της γέφυρας του παραπόταμου "Κοτζά Ντερέ" λίγο έξω από την Αξιούπολη, τα Μοναστήρια στους πρόποδες του Πάϊκου και τις εκκλησίες της Παιονίας, Τα "Στενά της Τσιγγάνας" ως πρόταση διαδρομής πεζοπορίας στις όχθες του Αξιού ποταμού, την τοποθεσία του Αγίου Παντελεήμονα στο Μικρόδασος, τον αρχαιολογικό χώρο Ευρωπού στον Ευρωπό, τον ταφικό τύμβο στη Μεσιά, το ύψωμα Ραβινέ στο χωριό Χαμηλό, τα γραφικά χωριά στο όρος Πάϊκο, τη λίμνη Αρτζάν, τα βραχώδη συμπλέγματα στο ύψωμα 412 στην ακριτική Παιονία κ.α.). 

Δεν είναι δυνατόν να παρουσιαστούν τα Πλάγια αποκομμένα από τους τόπους καταγωγής των συγχωριανών, ούτε "αποξενωμένα" από τη γύρω περιοχή της Παιονίας. Δίχως τις απαραίτητες αυτές αναδρομές δεν θα είχε καταστεί κατανοητό ότι οι Πλαγιώτες προήλθαν από σημαντικούς και ιστορικούς τόπους καταγωγής (γύρω από την Προποντίδα) κι εγκαταστάθηκαν σε μια εξίσου σημαντική και ιστορική παραμεθόρια περιοχή, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά τον υπεύθυνο ρόλο των ακριτών σε δύσκολες εποχές.

Εύχομαι καλή περιήγηση στα Πλάγια και την Παιονία!

Φιλικά

Θοδωρής Π. Μποράκης

Email: plagiotis@gmail.com

Τα Πλάγια (Καρασινάν) [Από το βιβλίο "Κοινότης Πλαγίων - Εν Παιονία Κιλκίς" του Θεόδωρου Π. Μποράκη (2022)]

Τὰ Πλάγια Παιονίας σήμερα (δεκαετία τοῦ 2010).

Πηγὴ φωτογραφίας: Θοδωρὴς Π. Μποράκης.

Ἔρευνα - παρουσίαση: Θεόδωρος Π. Μποράκης

Τὰ Πλάγια (Καρασινάν) - Τὸ χωριὸ Πλάγια βρίσκεται στὸ βόρειο τμῆμα τοῦ Δήμου Παιονίας, στὸν Νομὸ Κιλκίς, στὴν πλαγιὰ τοῦ ὑψώματος μὲ τοπωνύμιο «412», σὲ ἀπόσταση 5 χιλιομέτρων νοτίως τῶν ἑλληνοσκοπιανῶν συνόρων.

Μέχρι τὸ 1928 εἶχε τὸ τοπωνύμιο Καρασινὰν καὶ κατοικήθηκε πρώτη φορὰ κατὰ τὸν 19ο αἰώνα, ἀπὸ τουρκικὸ πληθυσμὸ ποὺ μεταφέρθηκε στὴν περιοχὴ ἀπὸ τὸ Ἰκόνιο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

Τὸ Καρασινὰν ἦταν φημισμένο γιὰ τὴν ποιότητα τοῦ νεροῦ καὶ γιὰ τὴ βρύση Χαμὶτ Σογιοῦ ποὺ κατὰ τὴν παράδοση ἔπινε νερὸ ὁ σουλτάνος Χαμίτ Β΄ ὅταν ἐπισκεπτόταν τὴν Θεσσαλονίκη. Ἀποτελοῦσε προορισμὸ ποὺ οἱ γιατροὶ πρότειναν σὲ ἀσθενεῖς μὲ ἀναπνευστικὰ προβλήματα, λόγων τῆς ξηρότητας καὶ τῆς καταλληλόλητας τοῦ κλίματος γιὰ τέτοιου εἴδους παθήσεις.

Κατὰ τὸν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τὰ χωριὰ Καρασινὰν (Πλάγια) καὶ Μαγιαδὰγ (Φανὸς) ὑπῆρξαν ἕδρα τῆς 8ης Γαλλικῆς Ταξιαρχίας. Τὸ 1917, στὶς μάχες τῶν ὑψωμάτων Ραβινὲ καὶ Σεμὲν ντὲ Φέρ, τὸ χωριὸ ὑπῆρξε στὸ ἐπίκεντρο τῶν ἐπιχειρήσεων τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ, ποὺ κατέλαβε τὰ παραπάνω ὑψώματα καὶ τὰ ἀπέσπασε ἀπὸ τοῦ Βούλγαρους μετὰ ἀπὸ σκληρὲς μάχες. Ἕνας ἀπὸ τοὺς πρωταγωνιστὲς τῶν μαχῶν ὑπῆρξε ὁ λοχαγὸς Γεώργιος Κονδύλης, ὁ μετέπειτα στρατηγὸς καὶ πρωθυπουργός. Ἦταν ὁ διοικητὴς τοῦ 3ου Τάγματος, τοῦ 1ου Συντάγματος Σερρῶν ποὺ εἶχε στρατοπεδεύσει πρὶν τὴν μάχη τοῦ Σεμὲν ντὲ φὲρ σὲ μικρὴ ἀπόσταση ἀπὸ τὰ Πλάγια.

Τὴν περίοδο 1922 - 1924 (μικρασιατικὴ καταστροφὴ καὶ ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν) ἐγκαταστάθηκαν στὸ Καρασινὰν 779 Ἕλληνες πρόσφυγες ἐνῶ οἱ Τοῦρκοι κάτοικοί του εἶχαν μετακινηθεῖ στὴν Τουρκία. Οἱ κάτοικοι τῶν Πλαγίων ἔλκουν τὴν καταγωγή τους ἀπὸ τὰ περίχωρα τῆς Κωνσταντινουπόλεως (Μπογάζκιοϊ, Ἀρναούτκιοϊ, Πύργος κ.λπ.), ἀπὸ περιοχὲς τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης (Σαράντα Ἐκκλησιές, Ἑξάστερο, Τσαντώ κ.λπ.) ἀλλὰ καὶ ἀπὸ περιοχὲς τῶν μικρασιατικῶν παραλίων τῆς Προποντίδας (Ἀρτάκη, Πάνορμος, Μισόπολη κ.λπ.).

Στὸ κέντρο τοῦ χωριοῦ βρίσκεται ὁ Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίας Παρασκευῆς ποὺ ὑπάγεται διοικητικὰ στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καὶ Πολυκάστρου. Ὁ ναὸς εἶναι ἀφιερωμένος στὴν προστάτιδα τοῦ χωριοῦ Μπογάζκιοϊ τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης, τὴν Ἁγία Παρασκευή, τὸ εἰκόνισμα τῆς ὁποίας μετέφεραν κατὰ τὸν ξεριζωμό, ἀπὸ τὴν ἀλησμόνητη πατρίδα, οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ. Ἡ ἐκκλησία χρησιμοποιήθηκε ὡς διδακτήριο τὴν περίοδο τῆς Κατοχῆς, ὅταν τὸ χωριὸ πυρπολήθηκε ἀπὸ τὸν βουλγαρικὸ στρατὸ (17 Ἰανουαρίου 1944) ὅπου κατέκαψε 66 σπίτια καὶ τὸ σχολεῖο τοῦ χωριοῦ. Ὁ ναὸς κατεδαφίστηκε, ἀνακατασκευάστηκε καὶ ἁγιογραφήθηκε τὴ δεκαετία τοῦ 1990 μετὰ ἀπὸ τὶς ζημιὲς ποὺ εἶχε ὑποστεῖ λόγω τοῦ ἰσχυροῦ σεισμοῦ τῆς 21ης Δεκεμβρίου 1990.

Τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν Πλαγιωτῶν, ἀπὸ τὰ πρώτα χρόνια τῆς ἐγκατάστασής τους, ἦταν γεωργοὶ καὶ κτηνοτρόφοι κι ἀσχολήθηκαν μὲ τὴν παραγωγὴ ξυλοκάρβουνου, τὴν καπνοκαλλιέργεια, τὴ σηροτροφία, τὴν ἀμπελουργία καὶ τὴν κτηνοτροφία.

Τα Πλάγια τη δεκαετία του 2000. Από το αρχείο του κ. Αντώνιου Εκατοδράμη.

Πληροφορίες γιὰ τὸν ἐπισκέπτη - Στά Πλάγια μπορεῖτε νὰ ἐπισκεφθεῖτε τὸν Ι. Ν. Ἁγίας Παρασκευῆς, τὰ οἰνοποιεῖα καὶ τὰ καταστήματα ἑστίασης στὴν πλατεῖα. Στὰ Πλάγια δραστηριοποιεῖται Πολιτιστικὸς Σύλλογος.

(Οἰνοποιεῖα, προϊόντα μελισσοκομίας, κυνήγι, ὀρεινὴ πεζοπορία, ὀρειβασία, γήπεδο).
Ἐπισκεφθεῖτε τίς περιοχές: "Πευκάκια" στὸ γήπεδο τοῦ χωριοῦ (περίπατος, πίκ-νίκ). "Ἁγίασμα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς" δύο χιλιόμετρα νοτιοανατολικὰ τοῦ χωριοῦ (διαμορφωμένος χῶρος γιὰ ἀναψυχή, παραπόταμος, πίκ-νίκ). 

Περιήγηση στὶς "Πετράρες", τὰ βραχώδη συμπλέγματα στὸ ὕψωμα "412" ποὺ δεσπόζουν τοῦ χωριοῦ στὴ διαδρομὴ γιὰ τὸ χωριὸ Φανὸς ἀλλὰ καὶ περιμετρικὰ τοῦ ὑψώματος (κιόσκι, θέα, πίκ-νίκ, ὀρεινή πεζοπορία, ἀναρρίχηση). 

Τὸ χωριὸ ἀπέχει περίπου 3,5 χλμ ἀπὸ τὸν Ἀξιὸ ποταμό.

Διαδρομὲς πεζοπορίας: 1) Πλάγια - Χαμηλὸ (μέσῳ δασικοῦ μονοπατιοῦ), 2) Πλάγια - Δογάνης (μέσῳ ὀρεινοῦ μονοπατιοῦ), 3) Πλάγια - Ἁγίασμα Ἁγίας Παρασκευῆς - Δρέβενο (ἐκκλησία Ἁγίων Ἀναργύρων) - Ἀξιὸς ποταμὸς καὶ ξανὰ ἐπιστροφὴ στὰ Πλάγια, συνολικῆς διάρκειας περίπου 3,5 ὡρῶν (μέσῳ δασικοῦ δρόμου), 4) Πλάγια - ὕψωμα "412" (στὴν πλαγιὰ τοῦ λόφου εἶναι χτισμένα τὰ Πλάγια) - ἐξωκλήσι Προφήτου Ἠλία.

Τά Πλάγια. Λήψη ἀπὸ τίς "πετράρες" πρὶν τὴν εἴσοδο στὸ χωριό. Φωτογραφία: Θοδωρὴς Π. Μποράκης (Αὔγουστος 2022).

Τὰ Πλάγια Παιονίας. Φωτογραφία: Θοδωρής Π. Μποράκης (2022)

Ἡ ἐπαρχία Παιονίας

Τοπογραφία - Ἡ εὐρύτερη περιοχὴ τῶν Πλαγίων βρίσκεται ἀνάμεσα στὴ δυτικὴ ὄχθη τοῦ Ἀξιοῦ ποταμοῦ καὶ στὶς ἀνατολικὲς πλαγιὲς τοῦ ὄρους Πάικο. Τὰ Πλάγια, μαζὶ μὲ τὰ χωριὰ Κορώνα, Εὔζωνοι, Εἰδομένη, Χαμηλό, Δογάνης, Φανὸς καὶ Σκρὰ ἀποτελοῦν τὴν παραμεθόρια ζώνη τῆς Παιονίας.

Βόρεια ἀπὸ τὸ χωριὸ καὶ σὲ ἀπόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων, σὲ εὐθεία γραμμή, βρίσκεται τὸ χωριὸ Χαμηλὸ (Ἀλτσάκ) [1] καὶ τὸ ἱστορικὸ ὕψωμα Ραβινέ.  Ἀνάμεσα στὰ χωριὰ Πλάγια καὶ Χαμηλό, στὴ σημερινὴ ἀγροτικὴ περιοχὴ Χαμηλοῦ, βρίσκονταν στὶς ἀρχὲς τοῦ 1900 οἱ μουσουλμανικοὶ οἰκισμοὶ Μπαρακλῆ Μαχαλᾶ καὶ Χατζῆ Μπαρὶ Μαχαλᾶ, ποὺ ἐρήμωσαν μετὰ τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν κατὰ τὰ ἔτη 1923 - 1924.

Ἀνατολικὰ τῶν Πλαγίων καὶ σὲ ἀπόσταση 5 χιλιομέτρων, βρίσκεται τὸ παραμεθόριο χωριὸ Εἰδομένη (Σέχοβο) ὅπου βρίσκεται καὶ ὁ ὁμώνυμος σιδηροδρομικὸς μεθοριακὸς σταθμός.  Ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ κράτους τῆς Δ.Β.Μ.[2] ἐπίσης παραμεθόρια, βόρεια ἀπὸ τὰ Πλάγια, βρίσκεται ἡ πόλη Γευγελὴ (Gevgelija).

Νοτιοανατολικὰ καὶ σὲ ἀπόσταση 2,5 περίπου χιλιομέτρων βρίσκεται τὸ χωριὸ Δογάνης[3] (Σλώπνιτσα) ἤ (Σλὸπ) καὶ τὸ ἱστορικὸ ὕψωμα Σεμὲν ντὲ φέρ.[4]

Νότια τῶν Πλαγίων καὶ σὲ ἀπόσταση 4,5 χιλιομέτρων, ἀπὸ τὸν δασικὸ δρόμο (μέσω τοῦ ἁγιάσματος τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς) ὑπῆρχε μέχρι τὰ μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ 1940 τὸ χωριὸ Πύλη (Δρέβενο).[5] Ἡ διαδρομὴ Πλαγίων - Ἀξιουπόλεως (μέσω Δρέβενου) 5,5 χιλιόμετρα χωματόδρομος, καταλήγει στὴ σύγχρονη ἐπαρχιακὴ ὁδὸ Πλαγίων - Ἀξιουπόλεως, ἀπὸ τὴ συμβολὴ τῶν ὁδῶν ἡ Ἀξιούπολη ἀπέχει περίπου 6 χιλιόμετρα.

Στὴ δυτικὴ πλευρὰ τοῦ ὑψώματος «412», σὲ ἀπόσταση 3 χιλιομέτρων ἀπὸ τὰ Πλάγια βρίσκεται τὸ χωριὸ Φανὸς (Μαγιαδάγ), ἐνῶ δυτικὰ τῶν Πλαγίων σὲ εὐθεία ἀπόσταση περίπου 10 χιλιομέτρων βρίσκεται τὸ χωριὸ Σκρὰ (Λούμνιτσα) καὶ ἡ «Γαλάζια Λίμνη».

Ὁ κάμπος τῆς περιοχῆς, ποὺ ἐκτείνεται ἀνατολικὰ καὶ σὲ ἀπόσταση 3-5 χιλιομέτρων ἀπὸ τὰ Πλάγια, καὶ τὸν διασχίζει ὁ Ἀξιὸς ποταμός, εἶναι ἡ κατ’ ἐξοχὴν μὴ ὀρεινὴ καὶ καλλιεργήσιμη τοποθεσία τῆς περιοχῆς καὶ περιλαμβάνει τὰ χωράφια τῶν χωριῶν Πλαγίων, Δογάνη καὶ Εἰδομένης. 

Στὸ 4^ο χιλιόμετρο τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ Πλαγίων - Εἰδομένης, ξεκινάει ἀσφαλτόδρομος ἀπόστασης 3,5  χιλιομέτρων πού, μέσω τῆς γέφυρας τοῦ Ἀξιοῦ, ὁδηγεῖ στὴν Ἐθνικὴ Ὁδὸ Εὐζώνων - Ἀθηνῶν.

Ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς ἀνατολικῆς ὄχθης τοῦ Ἀξιοῦ, περίπου 6 χιλιόμετρα βορειοανατολικὰ τῶν Πλαγίων, βρίσκεται τὸ χωριὸ Εὔζωνοι (Ματσίκοβο). Κοντὰ στὸ χωριὸ Εὔζωνοι  βρίσκεται ὁ ὁμώνυμος συνοριακὸς σταθμὸς στὸ ἐθνικὸ ὁδικὸ δίκτυο ποὺ ὁδηγεῖ στὸ κράτος τῆς Δ.Β.Μ.

 

Δυτικὰ - νοτιοδυτικὰ ἀπὸ τὰ Πλάγια καὶ σὲ ἀπόσταση 6,5 χιλιομέτρων βρίσκεται τὸ χωριὸ Μικρὸ Δάσος (Σμὸλ) ἐνῶ σὲ ἀπόσταση 8,5 χιλιομέτρων βρίσκεται τὸ χωριὸ Πευκόδασος (Ὀρέβιτσα).

Απόσπασμα γερμανικού χάρτη του 1943 (MAP G6810 1943) που απεικονίζει την περιοχή της Παιονίας. Στον χάρτη αποτυπώθηκε η παλιά διαδρομή Αξιούπολης  - Πλαγίων - Ειδομένης (μέσω χωριού Πύλη [Δρέβενο].

Πηγή: OKH/Gen st d H Kriegskarten und vermessung swesen 1943.

Οἱ κύριες πόλεις τοῦ Νομοῦ Κιλκὶς ἀπέχουν ἀπὸ τὰ Πλάγια, σὲ εὐθεία γραμμή: τὸ Κιλκὶς 33 χιλιόμετρα ἀνατολικὰ - νοτιοανατολικά, ἡ Γουμένισσα 15 χιλιόμετρα νότια-νοτιοδυτικά, ἡ Ἀξιούπολη 11 χιλιόμετρα νότια - νοτιοανατολικά, τὸ Πολύκαστρο 12 χιλιόμετρα νότια - νοτιοανατολικά. Ἡ Θεσσαλονίκη (ἀπὸ τὴν Πλατεία Δημοκρατίας) ἀπέχει, σὲ εὐθεία γραμμή, 61 χιλιόμετρα νότια - νοτιοανατολικὰ ἀπὸ τὰ Πλάγια.

---

[1] Μέσα σὲ παρένθεση ἀναγράφονται τὰ τοπωνύμια τῶν χωριῶν ὅπως ἦταν γνωστὰ πρὶν μετονομαστοῦν ἀπὸ τὸ ἑλληνικὸ κράτος τὸ 1926.

[2] Ἡ ὀνομασία FYROM ἀπὸ τὸ 2019 ἀντικαταστάθηκε ἀπὸ τὴν ὀνομασία «Δημοκρατία τῆς           Βόρειας Μακεδονίας». (Στὸ κείμενο Δ.Β.Μ.).

[3] Τὸ Σλὸπ πῆρε τὸ τοπωνύμιο Δογάνης, στὴ μνήμη τοῦ Ἀνθυπολοχαγοῦ Εὐστάθιου Δογάνη, ἀπὸ τὰ Καλάβρυτα, ποὺ φονεύθηκε στὴ μάχη κατὰ τῶν Βουλγάρων ἐπιδρομέων, στὸ ὕψωμα Σεμὲν ντὲ φέρ, στὶς 24 Ἀπριλίου 1917.

[4] Περιοδικὸ «Τολμών» τχ.26, Ἀπρίλιος - Μάιος - Ἰούνιος 2008 http://www.tolmon.gr        

[5] Ἡ ὁριστικὴ διάλυση τοῦ οἰκισμοῦ συντελέστηκε τὴ δεκαετία τοῦ 1940, κατὰ τὸν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ὅταν οἱ Ἕλληνες πρόσφυγες ἀπὸ τὸν Πόντο ποὺ εἶχαν ἐγκατασταθεῖ ἀπὸ τὸ 1924 στὸ Δρέβενο, μετεγκαταστάθηκαν ὁριστικὰ στὴν Ἀξιούπολη. Σχετικὰ μὲ τὴν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ Δρέβενο δεῖτε παρακάτω, στὴν ἑνότητα «Ἡ ζωὴ στὰ Πλάγια», στὸ κεφάλαιο «Τοπωνύμια τῆς περιοχῆς τῶν Πλαγίων», στὴ σελίδα 86.

 

Ἄποψη τῶν Πλαγίων (Καρασινὰν) τὸ ἔτος 1917.

Φωτογραφία ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ τῆς Γαλλίας.

       Χάρτης τῆς περιοχῆς μὲ τὰ παλιὰ τοπωνύμια. Πηγή: Διαδίκτυο. 

Διοικητικὲς μεταβολὲς τῆς Κοινότητας Πλαγίων - Στὰ Πλάγια κατοικοῦσαν Τοῦρκοι μέχρι τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν καὶ τὴν ἐγκατάσταση τῶν Ἑλλήνων προσφύγων ἀπὸ τὴν Ἀνατολικὴ Θράκη καὶ τὴ Μικρά Ἀσία, ἀπὸ τὸ 1923 μέχρι τὸ 1924.

Τὸ παλιὸ τοπωνύμιο τῶν Πλαγίων ἦταν Καρασινάν, μέχρι τὴ μετονομασία του τὸ 1928.  Τὸ Καρασινὰν ὑπαγόταν διοικητικά, στὶς ἀρχὲς τοῦ 20^οῦ αἰώνα, στὸ Βιλαέτι Θεσσαλονίκης, στὸν Καζὰ Γευγελῆς (σύμφωνα μὲ τὸν χάρτη Βιλαετιῶν Κοσσυφοπεδίου, Μοναστηρίου καὶ Θεσσαλονίκης, ποὺ τυπώθηκε τὸ 1908 ἀπὸ τὸ Istituto Geografico de Agostini τῆς Ρώμης) καὶ ἐνδέχεται νὰ ἐποικίστηκε μὲ τουρκικὸ πληθυσμὸ (Κονιάρους) μετὰ τὸ 1814, ὅπως θὰ περιγραφεῖ παρακάτω στὴν ἑνότητα "Ἱστορία τῆς εὐρύτερης περιοχῆς Παιονίας".

Ἔχουν βρεθεῖ ἀναφορὲς σχετικὲς μὲ τὸ Καρασινάν, μὲ καταγεγραμμένες ὀνομασίες ὡς: Καρὰ Σινάν, Καρασινάνσι (στοὺς πίνακες ἀπογραφῆς τῆς Ε.Σ.Υ.Ε. στὴν ἀπογραφὴ πληθυσμοῦ τὸ 1920), Καρασινάκι (ὑποκοριστικὸ τοῦ τοπωνυμίου Καρασινὰν ὅπως συνήθιζαν νὰ τὸ ἐκφέρουν ἐπισκέπτες τοῦ χωριοῦ στὰ μέσα τοῦ 20^οῦ αἰώνα), Carachnan, Karasinanci, Kara Sinanci, Карасин-анци.

Μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς περιοχῆς τῆς Παιονίας, τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1912, καὶ μέχρι τὴν τελικὴ παγίωση τῆς ἐθνολογικῆς σύνθεσης τῶν χωριῶν, ἡ ἑλληνικὴ πολιτεία ὀργάνωσε, μετὰ ἀπὸ συνεχεῖς διοικητικὲς ἀλλαγές, τὴν ἐπαρχία Παιονίας στὴ μορφὴ ποὺ ὑφίσταται σήμερα.

Τὰ Πλάγια, μέσα σ’ αὐτὸ τὸ χρονικὸ διάστημα ὑπέστησαν τὶς συνέπειες τοῦ πολιτικοῦ καὶ κοινωνικοῦ κλίματος ποὺ ἐπικρατοῦσε στὴ Μακεδονία.

Ὅταν, μετὰ τὴν ἀνταλλαγὴ πληθυσμῶν, παγιώθηκε ἡ ἐθνολογικὴ μορφὴ τοῦ χωριοῦ, αὐτὸ περιλήφθηκε ἀρχικὰ στὸν Νομὸ Πέλλας, ἔπειτα στὸν Νομὸ Θεσσαλονίκης καὶ στὴ συνέχεια στὸν Νομὸ Κιλκὶς ποὺ ὑπάγεται μέχρι σήμερα.

Παρακάτω φαίνονται ὅλες οἱ διοικητικὲς μεταβολὲς τῆς Κοινότητας Πλαγίων ὅπως καθορίζονται ἀπὸ τὰ σχετικὰ Φ.Ε.Κ. (Φύλλα Ἐφημερίδας τῆς Κυβέρνησης):[1]

Ἀπὸ τὴν 15^η Φεβρουαρίου 1922, σύμφωνα μὲ τὸ Φ.Ε.Κ. 20Α - 15/02/1922, ὁ οἰκισμὸς Καρασινὰν ἀποσπάσθηκε ἀπὸ τὴν Κοινότητα τοῦ Μαγιαδᾶγ καὶ συστάθηκε ἡ Κοινότητα τοῦ Καρασινᾶν.

Ἀπὸ τὴν 15^η Φεβρουαρίου 1922, σύμφωνα μὲ τὸ Φ.Ε.Κ. 20Α - 15/02/1922, ὁ οἰκισμὸς Δρέβενον ἀποσπάσθηκε ἀπὸ τὴν Κοινότητα τοῦ Μαγιαδᾶγ καὶ προσαρτήθηκε στὴν Κοινότητα τοῦ Καρασινᾶν.

Ἀπὸ τὴν 2^α Σεπτεμβρίου 1924, σύμφωνα μὲ τὸ Φ.Ε.Κ. 212Α - 02/09/1924, ἡ Κοινότητα τοῦ Καρασινᾶν ὑπάγεται στὸν Νομὸ Θεσσαλονίκης ἀπὸ τὸν Νομὸ Πέλλας.

Ἀπὸ τὴν 8^η Αὐγούστου 1928, σύμφωνα μὲ τὸ Φ.Ε.Κ. 156Α - 08/08/1928, ὁ οἰκισμὸς Καρασινὰν μετονομάστηκε σὲ Πλάγια.

Ἀπὸ τὴν 29^η Μαΐου 1933, σύμφωνα μὲ τὸ Φ.Ε.Κ. 130Α - 29/05/1933, ὁ οἰκισμὸς Πύλη (Δρέβενον) ἀποσπάσθηκε ἀπὸ τὴν Κοινότητα τῶν Πλαγίων καὶ προσαρτήθηκε στὴν Κοινότητα τῆς Ἀξιουπόλεως.

Ἀπὸ τὴν 16^η Μαρτίου 1935, σύμφωνα μὲ τὸ ΦΕΚ 87Α - 16/03/1935, ἡ Κοινότητα τῶν Πλαγίων ὑπάγεται στὸν Νομὸ Κιλκὶς ἀπὸ τὸν Νομὸ Θεσσαλονίκης.

Ἀπὸ τὴν 4^η Δεκεμβρίου 1997, σύμφωνα μὲ τὸ Φ.Ε.Κ. 244Α - 04/12/1997, ἡ Κοινότητα Πλαγίων καταργήθηκε καὶ προσαρτήθηκε στὸν Δῆμο Ἀξιουπόλεως.

Ἀπὸ τὴν 7^η Ἰουνίου 2010, σύμφωνα μὲ τὸν Ν.3852/2010, Φ.Ε.Κ. 87^Α, ὁ Δῆμος Ἀξιουπόλεως, στὸν ὁποῖο ὑπαγόταν τὰ Πλάγια, καταργήθηκε κι ἐνσωματώθηκε στὸν νεοσύστατο Δῆμο Παιονίας μὲ ἕδρα τὸ Πολύκαστρο καὶ ἱστορικὴ ἕδρα τὴ Γουμένισσα.

---

[1] Ἑλληνικὴ Ἑταιρεία Τοπικῆς Ἀνάπτυξης καὶ Αὐτοδιοίκησης http://www.eetaa.gr

Απόσπασμα χάρτη του 1965 (MAP 6811.H2 1965) που απεικονίζει τον μεταλλευτικό πλούτο του υπεδάφους της περιοχής μας. Πηγή: Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους - Αθήνα.

Τὸ βιβλίο "Κοινότης Πλαγίων - Ἐν Παιονία Κιλκὶς" τοῦ Θεόδωρου Π. Μποράκη ποὺ κυκλοφόρησε τὸν Ἰανουάριο 2022 σὲ ψηφιακὴ μορφή, διατίθεται δωρεάν. Γιὰ πληροφορίες διαβάστε στὴ δ/νση:
http://plagia-paionias.blogspot.com/2022/01/blog-post.html

Ἡ περιοχὴ γύρω ἀπὸ τὰ Πλάγια. Πηγὴ: Διαδίκτυο.

Τἀ Πλάγια ὅπως φαίνονται ἀπὸ τὸ ὕψωμα "412". Ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ Θοδωρῆ Π. Μποράκη (Ἰούλιος 2011).

Τὰ Πλάγια Παιονίας. 

Πηγὴ φωτογραφίας: Θοδωρὴς Π. Μποράκης.

Ὁ Νομὸς Κιλκὶς

Τα Πλάγια Παιονίας από ψηλά - Βίντεο του κ. Κώστα Γκέρτζου (2/2022)

 

Το βιβλίο "Κοινότης Πλαγίων - Εν Παιονία Κιλκίς" του Θεόδωρου Π. Μποράκη (Ιανουάριος 2022)

Κοινότης Πλαγίων

Εν Παιονία Κιλκίς

[Ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία του χωριού Πλάγια και της ευρύτερης περιοχής της Παιονίας]

ISBN: 978-618-00-3554-4

Βιβλίο σε ψηφιακή μορφή - εκτός εμπορίου

Σελίδες: 234

Συγγραφέας: Θεόδωρος Π. Μποράκης

Εκδότης: Θεόδωρος Π. Μποράκης

Πλάγια - Ιανουάριος 2022

Μετά από 10 χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας "ΣΤΑ ΠΛΑΓΙΑ ΠΑΙΟΝΙΑΣ", συλλέγοντας στοιχεία που ανακάλυπτα με προσωπικές μου έρευνες και με τη βοήθεια συγχωριανών, ερευνητών του νομού μας και φίλων, κατόρθωσα να ολοκληρώσω την έκδοση του βιβλίου ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΠΛΑΓΙΩΝ - ΕΝ ΠΑΙΟΝΙΑ ΚΙΛΚΙΣ.

Το βιβλίο που έγραψα, σελιδοποίησα, διόρθωσα, ψηφιοποίησα και τύπωσα σε ελάχιστα αντίτυπα ιδίοις αναλώμασιν, διατίθεται πλέον δωρεάν, αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή, στους συγχωριανούς και φίλους της ιστοσελίδας.  Δεν αποτελεί εμπεριστατωμένη ιστορική μελέτη ούτε λαογραφική έρευνα αλλά μια μακροχρόνια συρραφή πληροφοριών που έκανα με μεράκι για τον τόπο μας, χωρίς φυσικά να είμαι ούτε ιστορικός, ούτε λαογράφος.

Ιανουάριος 2022

Θοδωρής Π. Μποράκης

Λίγα λόγια για το βιβλίο μαζί με χρήσιμες διευκρινήσεις:

Για να σας παρουσιάσω το βιβλίο, παραθέτω τις 2 πρώτες σελίδες του:

Παραθέτω και τις σελίδες των περιεχομένων του βιβλίου για να έχετε μια ιδέα για την ύλη του:

Επιλογή φωτογραφικού υλικού

Σχετικά με τις 80 φωτογραφίες που περιέχονται στο βιβλίο, η επιλογή τους έγινε με γνώμονα την αισθητική τους ποιότητα και την ιστορική τους αξία. Λόγοι τεχνικοί δεν επέτρεψαν την παράθεση όλων των φωτογραφιών που με τη βοήθεια συγχωριανών και φίλων έχω στη διάθεσή μου και παραθέτω στην δεξιά στήλη αυτής της ιστοσελίδας. Σε κάθε φωτογραφία αναφέρεται η πηγή προέλευσής της, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων που αφορούν φωτογραφίες από τις αλησμόνητες πατρίδες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Στην έντυπη μορφή του βιβλίου περιλαμβάνονται σε ασπρόμαυρη απόχρωση μόνο 13 φωτογραφίες που βρίσκονται διάσπαρτες στην ύλη του ενώ δεν συμπεριλαμβάνεται η τελευταία ενότητα με την έκθεση φωτογραφιών.

Παραθέτω δύο σελίδες του βιβλίου με φωτογραφικό υλικό:

Πιθανές παραλήψεις και ανακρίβειες...

Τα στοιχεία που συνθέτουν το βιβλίο τα εντόπισα σε 75 βιβλία, περιοδικά κι εφημερίδες αλλά και σε δεκάδες ιστοσελίδες του διαδικτύου. Πολύτιμες ήταν και οι διηγήσεις των συγχωριανών για ιστορικά περιστατικά των πρώτων χρόνων των Πλαγιωτών, για τα έθιμα, τις παραδόσεις, τις προλήψεις, τις ασχολίες, το λεξιλόγιό τους και τα επαγγέλματά τους.

Η ονομαστική κατάσταση των πρώτων Πλαγιωτών που εγκαταστάθηκαν στο χωριό δεν είναι πλήρης. Τα στοιχεία βρέθηκαν διάσπαρτα σε καταστάσεις αγροτών προσφύγων που μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών δικαιούνταν αποζημιώσεων. Οι κατάλογοι εκείνοι περιείχαν μόνο τα ονόματα των αρχηγών των οικογενειών και κάποιων κληρονόμων τους και μόνο σε περίπτωση χηρείας αναφέρονταν ως αρχηγοί των οικογενειών γυναίκες. Οι παραλήψεις των αλφαβητικών καταστάσεων αυτών οφείλονταν σε πολλά λάθη στους κωδικούς που αντιστοιχούσαν στους τόπους εγκατάστασης των προσφύγων και σε αρκετές χαμένες σελίδες του καταλόγου, με συνέπεια να μην μπορέσω τελικά να τους εντοπίσω. Ελπίζω, έστω και τώρα, στη βοήθεια όσων μελέτησαν τις καταστάσεις της Ε.Α.Π., βρήκαν τους προγόνους τους και διαπίστωσαν πως παραλείπονται από την κατάσταση του βιβλίου. Επίσης σημαντική θα ήταν η βοήθειά σας σε περίπτωση που κατά την ανάγνωση διαπιστώσετε λάθη, ιστορικές ανακρίβειες ή υπερβολές. Θα χαρώ να επικοινωνήσετε μαζί μου, ώστε να προσκομίσετε ότι στοιχεία έχετε για την αποκατάστασή τους.

Η ενότητα με τα ιστορικά στοιχεία της ευρύτερης περιοχής Παιονίας, ξεκινάει από τους αρχαίους χρόνους και ημερολογιακά καταλήγει στο 1939. Η δραματική δεκαετία 1940-1949 λόγω μεγάλου oγκου στοιχείων αλλά και ονομαστικών καταστάσεων πεσόντων, περιλαμβάνεται σε ξεχωριστό βιβλίο που θα ολοκληρωθεί σύντομα και θα κυκλοφορήσει ελεύθερα σε ψηφιακή μορφή.

Σ' εσάς που βοηθήσατε!

Τα τελευταία χρόνια, λόγω του facebook, βρεθήκαμε πιο κοντά με δεκάδες συγχωριανούς και φίλους (ακόμα και στις μακρινές χώρες που διαβιούν οι όπου γης απόδημοι Πλαγιώτες αλλά και οι διασκορπισμένοι ανά την Ελλάδα παλιοί συμπατριώτες μας από τις αλησμόνητες πατρίδες όπως είναι οι Καρασινιώτες του Αγίου Πέτρου Κιλκίς, οι Μπουγαζιώτες του Φιλώτα Φλωρίνης, οι Αρτακηνοί της Νέας Αρτάκης Εύβοιας, οι Αρναουτκιώτες του Αγ. Διονυσίου της Χαλκιδικής κι εκείνων της Πέλλας κ.α.) αλλά και με Τούρκους κατοίκους που είτε ενδιαφέρονταν για τα Πλάγια (συγγενείς Τούρκων που κατάγονταν από το Καρασινάν -πριν γίνει Πλάγια) είτε ενδιαφέρονταν για το Μπογάζκιοϊ (ως συγγενείς Τούρκων κατοίκων που εγκαταστάθηκαν εκεί μετά την ανταλλαγή το 1924).

Βρεθήκαμε πιο κοντά με ανήσυχους ερευνητές της ιστορίας, της φύσης και του πολιτισμού της πατρίδας μας (κι είναι πολλοί, αν δείτε τη βιβλιογραφία των πηγών στο τέλος του βιβλίου αλλά και τους φίλους με ανάλογες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο). Βρεθήκαμε επίσης πιο κοντά στις ενορίες των αλησμόνητων πατρίδων της ευρύτερης περιοχής της Κωνσταντινούπολης, μέσω του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη της Μητρόπολης Δέρκων.

Αυτές οι προσεγγίσεις βοήθησαν ώστε να ολοκληρωθεί νωρίτερα η ύλη του βιβλίου, με τον εμπλουτισμό του με σημαντικές πληροφορίες και φωτογραφίες. 

Ευχαριστώ την οικογένειά μου για την κατανόηση -κάθε φορά που μ' "έχανε" όταν αφιέρωνα ατέλειωτες ώρες στην ενασχόληση με το βιβλίο και την ιστοσελίδα. 

Ευχαριστώ τους δεκάδες φίλους και τις φίλες - ουσιαστικά συνεργάτες μου - για την ανταπόκρισή τους αλλά και για την υπομονή τους όταν έδειχνα επιμονή σε θέματα ποιότητας των φωτογραφιών, ανεύρεση ημερομηνιών λήψης τους και διασταύρωσης των ιστορικών πληροφοριών. 

Ευχαριστώ για την ηθική στήριξη και τις δεκάδες επισκεπτών των αναρτήσεών μου στο διαδίκτυο. 

Δίχως τη στήριξή σας δεν θα κατάφερνα μόνος όσα τώρα σας παρουσιάζω.

Για δωρεάν ανάγνωση και παραλαβή του βιβλίου

Δυστυχώς δεν κυκλοφορεί το βιβλίο στο εμπόριο σε έντυπη μορφή, διατίθεται όμως δωρεάν ψηφιακά και μπορείτε να το παραλάβετε μέσω email ή μέσω viber στέλνοντας τις ηλεκτρονικές σας διευθύνσεις emails ή τους αριθμούς κλήσης των κινητών σας τηλεφώνων στο messenger του facebook https://www.facebook.com/theodoros.plagiotis ή στο email: plagiotis@gmail.com

Επίσης, σε ψηφιακή μορφή, μπορείτε να το διαβάσετε ή να το αποθηκεύσετε ελεύθερα από τις ιστοσελίδες:

1) https://www.ebooks4greeks.gr - Κοινότης Πλαγίων Εν Παιονία Κιλκίς - Θεόδωρος Π. Μποράκης

2) "Ανοιχτή Βιβλιοθήκη" www.openbook.gr "Κοινότης Πλαγίων - Εν Παιονία Κιλκίς / Θεόδωρος Π. Μποράκης.

Δανεισμός του βιβλίου από βιβλιοθήκες

Ήδη έχουν διατεθεί αντίτυπα του βιβλίου "Κοινότης Πλαγίων - Εν Παιονία Κιλκίς" στις παρακάτω βιβλιοθήκες (τηλεφωνήστε στους υπεύθυνους των βιβλιοθηκών για να επιβεβαιώσετε τη διαθεσιμότητα):

1. Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (τηλ. 2313 318570) [Το βιβλίο ανήκει πλέον στη συλλογή της βιβλιοθήκης, στην ειδική ενότητα βιβλίων λαογραφίας].

2. Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Κιλκίς (τηλ. 2341076338 & 2341076339)

3. Δημοτική Βιβλιοθήκη Αξιουπόλεως (τηλ. 2343032895)

4. Δημοτική Βιβλιοθήκη Πολυκάστρου (τηλ. 2343024166)

Το εξώφυλλο του βιβλίου όπως  διατίθεται τυπωμένο στις βιβλιοθήκες της περιοχής μας. Περιλαμβάνει όλη την ύλη εκτός από την ενότητα των φωτογραφιών. Υπάρχουν μέσα στα κείμενα 13 ασπρόμαυρες φωτογραφίες.

Το βιβλίο έχει αποσταλεί σε ψηφιακή μορφή, για χρήση του από τους φοιτητές, στις παρακάτω βιβλιοθήκες των Πανεπιστημιακών Σχολών:

1. Βιβλιοθήκη του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ.

2. Βιβλιοθήκη του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

3. Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. 

4. Βιβλιοθήκη του Εργαστηρίου Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Σε ψηφιακή μορφή το βιβλίο έχει αποσταλεί στις παρακάτω βιβλιοθήκες:

1. Βιβλιοθήκη της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας.

2. Βιβλιοθήκη Λαογραφικού Μουσείου & Αρχείου Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

3. Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας.

4. Βιβλιοθήκη Εταιρείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς.

Φιλικά

Θοδωρής Π. Μποράκης

Δημοσίευμα της εφημερίδας ΜΑΧΗΤΗΣ της 8 Φεβρουαρίου 2022 με το δελτίο τύπου κυκλοφορίας του ψηφιακού βιβλίου.

Κριτικές για το βιβλίο

Διαβάστε το κριτικό σημείωμα του κ. Χρήστου Ίντου που δημοσιεύτηκε την 18/5/2022 στην εφημερίδα ΜΑΧΗΤΗΣ:

https://plagia-paionias.blogspot.com/2021/04/blog-post_1.html

 

Το χωριό Καρασινάν (Πλάγια) κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Τὸ Καρασινὰν (Πλάγια) τὸ 1917. Ἡ λήψη τῆς φωτογραφίας ἔγινε ἀπὸ ὑπερυψωμένο σημεῖο περίπου στὴ θέση τῆς σημερινῆς κοινότητας. Ἀκριβῶς μπροστὰ κατηφορίζει ὁ κεντρικὸς δρόμος ἐνῶ στὸ πρῶτο ἀριστερὰ ἐρείπιο δημιουργήθηκε ἀργότερα ἡ πλατεῖα τοῦ χωριοῦ. Στὴ θέση τῆς σημερινῆς ἐκκλησίας διακρίνεται τὸ τζαμὶ μὲ τὸν μιναρέ. Πηγὴ φωτογραφίας ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ τῆς Γαλλίας.

Ἕλληνες στρατιῶτες τῆς Προσωρινῆς Κυβέρνησης τῆς Θεσσαλονίκης, δυτικὰ τοῦ Ἀξιοῦ ποταμοῦ κινοῦνται πρὸς τὸ Καρανσινὰν τὴν 27/12/1916.

Έρευνα: Θεόδωρος Π. Μποράκης

Ἡ Ἑλλάδα στὸν Ἀ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο - Ἡ διατήρηση τῆς οὐδέτερης στάσης τῆς Ἑλλάδας κατὰ τὸν Ἀ΄ Π. Π. ἐπηρεάστηκε ἀπὸ τὴ δράση τῶν δυνάμεων τῆς Ἀντὰντ (Γαλλία, Ἀγγλία, Ἰταλία, Σερβία, Ρωσία) κατὰ τῶν Κεντρικῶν Δυνάμεων στὸ Μακεδονικὸ Μέτωπο (ἀπόβαση γαλλικῶν στρατευμάτων στὴ Θεσσαλονίκη τὸ 1915) καὶ ἀπὸ τὴ κατάληψη τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας, ἀνατολικὰ τοῦ ποταμοῦ Στρυμόνα, ἀπὸ τὸν βουλγαρικὸ στρατὸ ποὺ ἤδη ὑπῆρξε σύμμαχος τῶν Κεντρικῶν Δυνάμεων (Γερμανία, Αὐστροουγγαρία, Τουρκία) (1916).

Ἡ βουλγαρικὴ κατάληψη ἑλληνικῶν ἐδαφῶν, ἡ ἐγκληματικὴ δράση τοῦ βουλγαρικοῦ στρατοῦ σὲ βάρος τῶν Ἑλλήνων κατοίκων καὶ ἡ ἀδυναμία τῆς κυβέρνησης τοῦ Στέφανου Σκουλούδη νὰ ἀντιδράσει οὐσιαστικά, ἦταν ποὺ ἔφεραν στὸ ἀποκορύφωμά του τὸν Ἐθνικὸ Διχασμὸ μεταξὺ τοῦ βασιλιᾶ Κωνσταντίνου ποὺ εἶχε ταχθεῖ μὲ τὰ συμφέροντα τῶν Κεντρικῶν Δυνάμεων καὶ τοῦ Ἐλευθέριου Βενιζέλου ποὺ εἶχε ταχθεῖ μὲ τὰ συμφέροντα τῆς Ἀντάντ.

Ἀποτέλεσμα τῶν ἀφόρητων ἐπιρροῶν τῶν ἀντιμαχόμενων (Ἀντὰντ καὶ Κεντρικῶν Δυνάμεων) ποὺ ἀσκοῦνταν στὸ ἑλληνικὸ πολιτικὸ παρασκήνιο, ἦταν νὰ ἀντιδράσει ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος στὴν ἑλληνικὴ οὐδετερότητα μὲ στρατιωτικὸ κίνημα καὶ νὰ προκύψουν οἱ δυὸ ἑλληνικὲς κυβερνήσεις (τῶν Ἀθηνῶν μὲ ὑπηρεσιακὸ πρωθυπουργὸ τὸν Σπυρίδωνα Λάμπρου καὶ τῆς Θεσσαλονίκης μὲ πρωθυπουργὸ τὸν Ἐλευθέριο Βενιζέλο) τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1916.  Ἀκολούθησε ἡ ἐξορία τοῦ βασιλιᾶ Κωνσταντίνου τὸν Ἰούνιο τοῦ 1917, ὑπὸ τὴν ἀπειλὴ ἐπέμβασης τῶν δυνάμεων τῆς Ἀντὰντ στὴν Ἀθήνα, δυνάμεων ποὺ ἐπιδίωξαν καὶ πέτυχαν νὰ τοποθετήσουν βασιλιᾶ τὸν Ἀλέξανδρο καὶ πρωθυπουργὸ στὴν Ἀθήνα τὸν Ἐλευθέριο Βενιζέλο. Ἡ κυβέρνηση Βενιζέλου ἔθεσε τὴ χώρα σὲ στρατιωτικὸ νόμο καὶ κήρυξε ἐπίσημα τὸν πόλεμο στὶς Κεντρικὲς Δυνάμεις, τάσσοντας τὴν Ἑλλάδα στὴ συμμαχία τῆς Ἀντάντ.

Ἕλληνες στρατιῶτες τῆς Προσωρινῆς Κυβέρνησης τῆς Θεσσαλονίκης, δυτικὰ τοῦ Ἀξιοῦ ποταμοῦ κινοῦνται πρὸς τὸ Καρανσινὰν τὴν 27/12/1916. Ἀριστερὰ διακρίνονται κάτοικοι τῆς περιοχῆς πάνω σὲ κάρο μὲ ἄλογα. Πηγὴ φωτογραφία Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ τῆς Γαλλίας.

Τὸ Καρασινὰν στὶς μάχες τοῦ Ἀ΄ Παγκοσμίου Πολέμου - Τὸ Καρασινὰν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη -μέχρι τὴν ἀνταλλαγὴ πληθυσμῶν τὸ 1923- ὑπῆρξε ἀμιγῶς τουρκικὸ χωριὸ ὅπως καὶ τὰ χωριὰ Μαγιαδὰγ (Φανὸς) καὶ Ἀλτσὰκ (Χαμηλὸ) ἀποτελούμενα ἀπὸ Γιουρούκους ποὺ εἶχαν ἐγκατασταθεῖ ἐκεῖ ἀπὸ τὸ ὀθωμανικὸ κράτος στὴν περίοδο τοῦ 1800.

Τὸν Μάρτιος τοῦ 1916 οἱ δυνάμεις τῶν Γερμανοβουλγάρων παραβίασαν τὴν ἑλληνικὴ μεθόριο καὶ κατέλαβαν τὰ ἑλληνικὰ χωριὰ Σέχοβο (Εἰδομένη), Ματσίκοβο (Εὔζωνοι), Ἀλτσὰκ (Χαμηλὸ) καὶ Σλὸπ (Δογάνη). Οἱ γαλλικὲς δυνάμεις τῆς περιοχῆς, πιεζόμενες ὑποχώρησαν στὴν δυτικὴ ὄχθη τοῦ Ἀξιοῦ ποταμοῦ πρὸς την τοποθεσία Στενά της Τσιγγάνας καὶ παγίωσαν τίς θέσεις τους στὰ χωριὰ Καρασινὰν (Πλάγια), Μαγιαδὰγ (Φανὸς) καὶ Δρέβενο (Πύλη). Τὰ χωριὰ αὐτὰ δέχθηκαν σφοδροὺς βομβαρδισμοὺς ἀπὸ τὸ πυροβολικό των Γερμανοβουλγάρων ποὺ ἐπέφεραν σημαντικὲς ὑλικὲς ζημιὲς ἐνῶ οἱ κάτοικοί τους μὲ τὴν ἔναρξη τῶν ἐχθροπραξιῶν μετακινήθηκαν στὰ μετόπισθεν (Ἀξιούπολη, Γουμένισσα κ.α.)

Πλέον ἡ 8η Γαλλική Ταξιαρχία εἶχε ἔδρα τὰ χωριὰ Καρασινὰν καὶ Μαγιαδὰγ κι ἐπιτηροῦσε ἀπὸ τὰ ὑψώματά τους τὴν δραστηριότητα τῶν Γερμανο-βουλγαρικῶν δυνάμεων.

Σὲ δημοσίευμα τῆς ἐφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ τῆς 14 Μαρτίου 1916 ἀναφέρεται ὁ βομβαρδισμὸς τοῦ Καρασινὰν ἀπὸ τὸν γερμανικὸ στρατὸ κατὰ τὸν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: «...Οἱ Γερμανοὶ ἐξ' ἀφορμῆς συγκεντρώσεως γαλλικοῦ στρατοῦ ἐβομβάρδισαν τὴν περιοχή του χωρίου Καρὰ  Σινάντσι, τὸ ὁποῖον ὑπέστῃ καταστροφήν...»

Το δημοσίευμα που αναφέρεται στον βομβαρδισμό των Πλαγίων τον Μάρτιο 1916. Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της 14/3/1916.

Σύμφωνα μὲ μαρτυρίες ἀπογόνων τῶν Τούρκων κατοίκων τοῦ Καρασινὰν τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τὸ 1916 ὁ γαλλικὸς στρατὸς πυρπόλησε σπίτια τοῦ Καρασινὰν, κατὰ τὴ μέθοδό του ἐναντίον θεωρούμενων φιλοβουλγάρων κατοίκων ὅπως στὴν περίπτωση τοῦ χωριοῦ Ματσίκοβο (Εὔζωνοι), ἐνῶ ἐπιστράτευσε τοὺς Καρασινιῶτες στὰ ἔργα κατασκευῆς δρόμων.

Γάλλοι στρατιῶτες ἔξω ἀπὸ τὸ μουσουλμανικὸ τζαμὶ στὸ Καρασινὰν (Πλάγια) τὸ 1917. Διακρίνονται οἱ συνέπειες ἀπὸ τοὺς Γερμανοβουλγαρικοὺς βομβαρδισμοὺς στὸ τζαμὶ ἀλλὰ ἴσως καὶ οἱ συνέπειες τῶν γαλλικῶν ἐμπρησμῶν στὸ διπλανὸ κτίριο ποὺ καταστράφηκε ὁλοσχερῶς. Πηγὴ φωτογραφίας ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ τῆς Γαλλίας.

Σχεδιάγραμμα τῶν μαχῶν Σεμὲν ντὲ φὲρ καὶ Ραβινέ. Χαμηλὰ διακρίνονται τὰ Πλάγια μὲ τὴν ὀνομασία Καρὰ Σινάντσι. Οἱ δυνάμεις τοῦ λοχαγοῦ Κονδύλη τοποθετημένες περίπου στὴν τοποθεσία "Καλὲ" ἢ "Λόφος - Κάστρο". Πηγὴ σχεδιαγράμματος καὶ πληροφοριῶν σχετικὰ μὲ τὴ μάχη: τὸ βιβλίο ΠΡΩΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (Μάχες: Σεμὲν ντὲ Φὲρ - Ραβινὲ - Σκρὰ ντὶ Λεγκὲν - Δοϊράνης - Διασπάσεως Μακεδονικοῦ Μετώπου) - Γεώργιος Θ. Βαρδάκας - Σεπτέμβριος 2018 - Κιλκίς.

Στὰ μέσα Ἀπριλίου 1917, τὸ χωριὸ πλαισιώθηκε ἀπὸ δυνάμεις τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ποὺ λάμβαναν θέσεις λίγο πρὶν τὶς μάχες γιὰ τὴν κατάληψη τῶν ὑψωμάτων Ραβινὲ καὶ Σεμὲν ντὲ φέρ, ποὺ τὰ κατεῖχαν βουγλαρικὲς δυνάμεις, ἐνῶ στὴν γύρω ἀπὸ τὸ Καρασινὰν περιοχὴ οἱ ἑλληνικὲς στρατιωτικὲς δυνάμεις εἶχαν ἐγκαταστήσει χειρουργεῖα ἐκστρατείας στὸν παραπόταμο Κοτζὰ Ντερέ (του Κυανοῦν Σταυροῦ), στὸ χωριὸ Πηγὴ (τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ) καθὼς καὶ στὸ χωριὸ Δρέβενο.

Ἀνατολικά τοῦ Καρασινᾶν (Πλάγια), περίπου στὴν τοποθεσία "Καλὲ" ἢ "Λόφος - Κάστρο", μὲ μέτωπο τὸ χωριὸ Σλὸπ (Δογάνης) καὶ τὸ ὕψωμα Σεμὲν ντὲ φὲρ εἶχαν τοποθετηθεῖ δυνάμεις ὑπὸ τὸν Λοχαγὸ Γεώργιο Κονδύλη.

Δυτικὰ τοῦ Καρασινᾶν, μεταξὺ τῶν χωριῶν Καρασινᾶν (Πλάγια) καὶ Μαγιαδᾶγ (Φανός), μὲ μέτωπο τὸ ὕψωμα Ραβινὲ εἶχαν τοποθετηθεῖ δυνάμεις ὑπὸ τὸν Ἀντισυνταγματάρχη Νικόλαο Ζαφειρίου.

Βόρειοδυτικά τοῦ Καρασινᾶν (Πλάγια), κοντὰ στὴν περιοχὴ τοῦ τουρκικοῦ οἰκισμοῦ Μπαρακλῆ Μαχαλᾶ καὶ τὸ ὕψωμα Ραβινὲ εἶχαν τοποθετηθεῖ δυνάμεις ὑπὸ τὸν Ταγματάρχη Βασίλειο Παπακώστα.

Βορειοδυτικὰ τοῦ Καρασινᾶν (Πλάγια), μὲ μέτωπο τὸν τουρκικὸ οἰκισμὸ Χατζὴ Μπαρὴ Μαχαλὰ καὶ τὸ ὕψωμα Ραβινὲ εἶχαν τοποθετηθεῖ δυνάμεις ὑπὸ τὸν Λοχαγὸ Γρηγόριο Γουλιανό.

Οἱ μάχες τοῦ Σεμὲν ντὲ φὲρ (22 Ἀπριλίου 1917)  καὶ τοῦ Ραβινὲ (1 Μαΐου 1917) ἀποτέλεσαν γιὰ τὶς ἑλληνικὲς δυνάμεις ἄθλους, μὲ ἔπαθλα τὴν ἐπιτυχῆ κατάληψη τῶν ὑψωμάτων ἀλλὰ καὶ τὴν ἀναγνώριση ἀπὸ τίς Συμμαχικὲς δυνάμεις τῆς ἀξίας τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ τῆς προσωρινῆς κυβέρνησης Θεσσαλονίκης.

Ὁ Γεώργιος Κονδύλης (1879 - 1936) κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ἀπὸ τὴ θέση τοῦ στρατηγοῦ ἀλλὰ καὶ τοῦ πολιτικοῦ ἔπαιξε σημαντικὸ ρόλο στὰ ταραχώδη γιὰ τὴν Ἑλλάδα χρόνια μέχρι τὸν θάνατό του τὸ 1936. Φωτογραφία: Διαδίκτυο.

Ἀπὸ τὰ γαλλικὰ ἀρχεῖα πεσόντων στὶς μάχες τοῦ Α' Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκαν νὰ εἶναι καταχωρημένοι δύο στρατιῶτες ποὺ ἄφησαν τὴν τελευταία τους πνοὴ στὸ Καρασινάν:

α) Ὁ Γάλλος στρατιώτης Jean Camille Ferre ποὺ γεννήθηκε στὶς 3/2/1883 καὶ ὑπηρετοῦσε στὴν 148e R.I. γαλλικὴ μονάδα. Ἔχασε τὴ ζωή του στὸ Καρασινὰν τὴν 7/8/1916 λόγῳ ἀτυχήματος μὲ χειροβομβίδα.

β) Ὁ Γάλλος στρατιώτης Louis Fernand Cedelle ποὺ γεννήθηκε τὴν 1/5/1883 καὶ ὑπηρετοῦσε στὴν 84e R.I. γαλλικὴ μονάδα. Ἔχασε τὴ ζωή του στὸ Καρασινὰν τὴν 3/2/1918.

Πηγές:

1.Διεύθυνση ἱστορίας Στρατοῦ, «ἡ Ἑλλὰς καὶ ὁ πόλεμος στὰ Βαλκάνια 1914 - 1918» - Γενικὸ Ἐπιτελεῖο Στρατοῦ, 1958 - 1987.

2.Γεώργιος Θ. Βαρδάκας, «Πρῶτος Παγκόσμιος Πόλεμος - Μάχες: Σεμὲν ντὲ φέρ, Ραβινέ, Σκρὰ ντὶ Λεγκέν, Δοϊράνης, Διασπάσεως Μακεδονικοῦ Μετώπου», Σεπτέμβριος 2018.

3. Χρῆστος Π. Ἴντος - Ὁ Μεγάλος Πόλεμος (Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, 1914 - 1918) στὸν Νομὸ Κιλκίς - Γουμένισσα 2019.

4.  Θεόδωρος Π. Μποράκης - Κοινότης Πλαγίων ἕν Παιονία Κιλκίς - Πλάγια 2022.

5. Ἱστοσελίδα www.memoiredeshommes.sga.defense.gouv.fr

6. Ἐφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ

Γάλλος στρατιώτης ποὺ ἔπεσε μαχόμενος στὰ Πλάγια (Καρασινὰν) στὶς 7 Αὐγούστου 1916, στὶς ἐπιχειρήσεις τοῦ Μακεδονικοῦ Μετώπου κατὰ τὸν Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. ὁ στρατιώτης ὀνομάζονταν Camile Ferre κι ἦταν 21 χρονῶν. ἡ μαρμάρινη ἐπιγραφὴ βρίσκεται στὸ στρατιωτικὸ νεκροταφεῖο τῆς περιοχῆς Issoudun, περίπου 190 χλμ νότια τοῦ Παρισιοῦ. ὡς τόπο θανάτου ἀναγράφει τὰ Πλάγια, ὡς Kara-Cinanci (Καρασινάν). Πηγή: ἱστοσελίδα http://indre1418soldats.canalblog.com